هادی کشمیری - دانشیار گروه معماری واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
علی اکبر حیدری - استادیار گروه معماری، دانشگاه یاسوج، ایران
فاطمه عماد - دانش آموخته دکتری معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

در دهه آخیر بیشتر از قبل نیاز به یافتن راه حلی برای افزایش علاقه به حضور در مساجد می باشد. با مدرن شدن زندگی آنسان, نیاز روحی انسان به عبادت پیش از قبل, انسان را نیازمند به حضور در مساجد کرده است. با وجود این انسان ها، کمتر از قبل علاقه به استنفاده و ماندن در این فضاها دارند. این پژوهش نخست به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که سلسله مراتب شکلی مساجد طی دوره قاجار در شیراز جیست؟ و دوم اینکه اصول طراحی عناصر کالبدی مسجد با تاکید بر سلسله مراتب شکلی به منظور افزایش حضور چیست؟ هدف این مقاله، یافتن اصولی برای طراحی مساجد با تاکید بر سلسله مراتب شکلی به منظور افزایش حضور است. به این منظور ابتدا با مطالعات میدانی و بررسی های کتابخانه ای به اصل سلسله مراتب در مساجد پرداخته شد. سیس پیشنهادهای طراحی با توجه به معیارهای بوم شناسی بصری کد در مطالعات کتابخانه ای بدست آمده بود. تهبه شد. این پیشنهادها در قالب یک پرسشنامه در میان خبرگان به روش دلفی ارزیابی شد. سپس نتایج این پرسشنامه در نرم افزار SPSS۷۷۲۵ تحلیل شد تا رعایت یا عدم رعایت میزان تاثیرگذاری و اهمیت راه کارهای پیشنهاد ده در مساجد قاجار شیراز بررسی شود. با توجه به تجزیه و تحلیل های انجام شده در این پژوهش, تاثیرگذارترین راه کارهایی که می تواند سبب ایجاد سلسله مراتب شکلیء در نتیجه افزایش معنویت و علاقه به حضور در مس اجد شود راه حل هایی نظیر افزایش «عناصر الحاقی و تزبینی» و «شاخص تر کردن خطوط بام» در طراحی است.

سلسله مر اتب شکلی، مساجد دوره قاجار شیراز، معنویت، حضور، عناصر کالبدی