یحیی نورمحمدی نجف آبادی - استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه ملایر

کتاب های درسی و متون آموزشی به مثابه یکی از مهم ترین ارکان نظام آموزش, نقشی اثرگذار و کلیدی در فرایند آموزش و دست یافتن به اهداف هر نظام آموزشی دارند. ازاین رو در تدوین و نگارش آنها باید شاخص ها و ویژگی هایی خاص را در نظر داشت تا بتوان هرچه بهتر به مقاصد مدنظر در تدوین آنها دست یافت. ویژگی ها و شاخص های متون آموزشی این دست از کتاب ها را از سایر کتاب های علمی، تحقیقی، تروبجی و مروری یا عمومی که در جهت تبیین موضوع یا نظریه ای علمی نوشته می شوند یا مسئله ای عمومی و غیرعلمی را بازگو می کننده متمایز می سازد. در ساختاری نو و قالبی جدید می توان انواع معیارها و شاخص های لازم برای تدوین کتاب های درسی را در شش قسم گردآوری و ارائه کرد: ۱) شاخص های مربوط به اهداف؛ ۲) شاخص های مربوط به روش؛ ۳) شاخص های مربوط به محتوا؛ ۴) شاخص های مربوط به شکل ظاهری؛ ۵) شاخص های مربوط به ساختار؛ ۶) شاخص های روان شناختی. در ذیل هریک از این اقسام شش گانه. شاخص های متعددی قرار می گیرد که این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به تبیین و ارائه آنها خواهد پرداخت. برای گردآوری شاخص های مطرح شده برای کتاب درسی استاندارد از روش کتابخانه ای استفاده شده است.

معیاره شاخصء کتاب درسی، محتوای آموزشی، تدوین کتاب