فاطمه اوانی - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مصطفی گرجی - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
فرهاد درودگریان - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
علی (پدرام) میرزایی - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

زمینه و هدف «سکوت» با وجود تمام زوایا و ابعاد آن، یکی از رموز تعالی انسان در مراحل سیر و سلوک عرفانی است. در این گفتمان وقتی زبان و ذهن به مقام سکوت میرسند، خداوند از زبان عارف سخن می گوید و گویای خموش رنگ می پذیرد. مولوی از جمله عرفایی است که تاکید فراوانی بر «خمو شی زبان و ذهن» دارد و البته پیشتر در قالب پژوهش های متعدد به این جنبه از ساحت گفتاری مولوی پرداخته شده است. از سویی دیگر، یکی از متفکران معا صر در حوزه عرفان و فلسفه غرب که در زمینه های معرفتی، شباهت فراوانی با اندیشه مولوی بویژه در مقوله «سکوت» دارد «نیکوس کازانتزاکیس» است که در این مقاله به برر سی مفهوم سکوت اهمیت و کارکردهای آن و دلایل و عوامل آن در نظر این دو اندیشمند میپردازیم. روش مطالعه: روش پژوهش در این مقاله، تحلیلی مقایسه ای و هدف آن، درک و دریافت چگونگی و منطق اندیشگانی مولوی و کازنتزاکیس در بحث سکوت و بررسی انواع، روش ها و فوائد آن در ساحتهای باور، میل و رفتار ا ست. در این پژوهش با هدف برر سی مفهوم سکوت، مهمترین آثار مولوی (مثنوی و دیوان کبیر) و کازانتزاکیس (گزارش به خاک یونان، سرگشته راه حق، زوربای یونانی، تصوف و تجربه های معنوی) مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: شباهت های زیادی در اندیشه مولوی و کازانتزاکیس با وجود تفاوت های فکری و گفتمانی وجود دارد؛ در نظرگاه این دو متفکر فرزانه، درازگویی/ پرگویی بزرگترین آفت و آسییب ذهنی و روانی است که مهمترین نتایج آن، آلودگی روح و عدم تعالی آن است. تیجه گیری: سکوت زبان، منجر به سکوت ذهن شده و درنتیجه انسان را برای شنیدن «ندای پروردگار» مهیا می کند.

مولوی، نیکوس کازانتزاکیس، فلسفه سکوت، ادبیات تطبیقی