راحله انصاری - دانشجوی دکترا، گروه مدیریت، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
سیدحسن حاتمی نسب - دانشیار، گروه مدیریت، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
شهناز نایب زاده - استاد، گروه مدیریت، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

این پژوهش با هدف ارائه الگوی مضامین روان سنجی خرید تکانشی با دیدگاه ویژگی های شخصیتی انجام شد. پژوهش حاضر اکتشافی-توسعه ای است که با بهره گیری از روش تحلیل مضمون، مضامین اصلی مرتبط با مفهوم خرید تکانشی را با اتکا به ویژگی های شخصیتی ۵ عاملی استخراج و در قالب یک مدل ارائه کرده است. در این تحقیق برای گردآوری اطلاعات، از روش کتابخانه ای (مطالعه ادبیات پیشین) و مصاحبه عمیق از افرادی که درگیر رفتار خرید تکانشی هستند تا رسیدن به اشباع نظری استفاده شد. مشارکت کنندگان پژوهش شامل ۲۳ نفر از زنان (مشتریان لوازم آرایش برند هدی بیوتی) کشورهای حاشیه خلیج فارس (عمان، کویت، امارات) به انضمام استان های جنوبی ایران بود که با استفاده از آزمون های آر.اف.ام و بارات، تکانشگری و خرید افراطی آنان اثبات شده بود. همچنین در تحلیل داده های جمع آوری شده، از نرم افزار Nvivo۱۰ استفاده شد. یافته ها نشان داد ۱۶ مضمون فراگیر و ۳۲ مضمون سازمان دهنده مشتق شده از متن مصاحبه های انجامی، شکل دهنده الگوی تحقیق بودند. همچنین از این حیث که در این الگو مولفه هایی چون رودربایستی، خودشگفت زدگی، پیام کلایتون و ظرفیت خرید به عنوان مضامین جدید مطرح شده است، این الگو جنبه نوآورانه داشت. همچنین در الگوی مطرح شده، متغیرهای حظ از خرید، عواطف، سودمندی توسط مطالعات گذشته تایید شد و از طرف دیگر متغیرهای فقدان خودکنترلی و عوامل موقعیتی نیز به عنوان متغیر مداخله گر بین قصد و رفتار خرید تکانشی مطرح شد. در بخش پیامدهای رفتاری نیز دو بخش واکنش های عملی و عواقب احساسی، توسعه یافت.

خرید تکانشی, ویژگی شخصیتی پنج عاملی, تحلیل مضمون