سجاد رجبی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فیزیولوژی جانوری، دانشگاه پیام نور تهران شرق
فاطمه شهبازی - استادیار، گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور
علی نوری - استاد، گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فلاورجان
راضیه کارشناس - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فیزیولوژی جانوری، دانشگاه پیام نور تهران شرق

چکیده ازآنجایی­که نانوذرات مس یکی از اولین نانوذرات برنامه ریزی شده در صنایع هستند، تحقیقات اخیر، سمیت پاتولوژیکی این نانوذرات را در بافت ها و اندام های مختلف نشان داده است. بنابراین، هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر سمیت نانوذرات اکسید مس بر بافت گناد در جنس نر موش صحرایی است. در این تحقیق مجموعا از ۴۰ سر موش نر استفاده شد که در ۴ گروه، یک گروه کنترل سالم و گروه های تیمار که به ترتیب ۱۰، ۲۰ و ۳۰ میلی گرم بر کیلوگرم نانوذره اکسید مس به روش درون صفاقی دریافت کردند، تقسیم شدند. تزریقات به مدت۱۰ روز و به صورت یک روز در میان انجام گرفت. برای مطالعه هیستوپاتولوژیکی، از هر گروه به صورت تصادفی ۴ موش به عنوان نمونه انتخاب شدند و بعد از تهیه نمونه های بافتی بیضه، این نمونه ها با هماتوکسیلین- ائوزین رنگ آمیزی شدند. برای آنالیز داده ها از نرم افزار SPSS Ver.۱۷ و آنالیز واریانس یک طرفه و به دنبال آن از تست دانکن استفاده شد. از نظر هیستوپاتولوژی، میزان سلول های اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت اولیه و اسپرماتید به صورت وابسته به دوز کاهش یافت و در بیضه اختلالاتی مانند ناهنجاری و بدشکلی شدید با مورفولوژی متفاوت در لوله های اسپرم ساز و تخریب سلول های سرتولی دیده شد. نتایج مطالعات نشان داد که نانوذرات اکسید مس، با استرس اکسیداتیو و تخریب سلولی در ساختار و فرایند اسپرماتوژنز گنادی اختلال ایجاد کردند؛ هر چند مرگ و میری در موش ها رخ نداد.

واژه های کلیدی: اسپرماتوژنز, ساختار بافتی, موش نر, نانوذره اکسید مس