وجیهه السادات قائمی طلب - کارشناس ارشد علوم جانوری، گرایش بیوسیستماتیک جانوری
حاجی قلی کمی - دانشیار گروه زیست شناسی، دانشگاه گلستان، گرگان

Squamata یا خزندگان فلس­دار بزرگترین راسته از خزندگان عصر حاضر هستند که در­برگیرنده همه سوسمار­ها و مار­ها و سوسمار­های کرم­مانند هستند و ۹۵ درصد همه خزندگان امروزی را در­بر­می­گیرند. هدف ما مطالعه تنوع زیستی مارمولک­ها در منطقه تربت­حیدریه در استان خراسان رضوی است. برای مطالعه تنوع زیستی سوسماران شهرستان تربت­حیدریه در استان خراسان رضوی نمونه­برداری در بهار ۱۳۹۱ آغاز و تا تابستان ۱۳۹۲ به طول انجامید. در این پژوهش ۱۳۲ نمونه جمع­آوری و مشاهده گردید و بر اساس ویژگی­های مورفولوژیک، مورفومتریک و مریستیک شناسایی گردید­ند. نتایج مطالعات نشان داد سوسمارها­ی جمعآوری و مشاهده شده متعلق به ۵ خا­نواده آگامیده (Agamidae)، گکونیده (Gekkonidae)، لاسرتیده (Lacertidae)، سینسیده (Scincidae) و وارانیده (Varanidae)، شامل ۸ جنس و ۱۲ گونه می­باشند. نتایج نشان داده خا­نواده آگامیده و لاسرتیده بیش­ترین فراوانی را دارا بوده و خا­نواده آگامیده بیش­ترین تعداد جنس و خانواده لاسرتیده بیشترین تعداد گونه را در منطقه دارا می­باشند که گونه­های laudakia caucasia، laudakia microlepis، Trapelus sanguinolentus و Mesalina watsonana نمونه­های بارز منطقه می­باشند و دامنه پراکندگی گسترده­ای در مقایسه با سایر گونه­ها دارند.

تنوع زیستی, سوسمار, تربت حیدریه, مریستیک, مورفومتریک