عباس عاشوری - اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان، رشت، ایران
حسین وارسته مرادی - دانشیار، گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
فرهاد حسینی طایفه - استادیار، گروه تنوع زیستی و ایمنی زیستی، پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار، سازمان حفاظت محیط زیست، تهران، ایران

تالاب بین المللی انزلی یکی از زیستگاه های مهم برای پرندگان در ایران و منطقه خزری است، اما تاکنون مطالعه جامعی در خصوص شناسایی و تعیین وضعیت پرندگان آن انجام نشده است. در این پژوهش با هدف شناسایی غنای گونه ای و تغییرات جمعیت پرندگان از دی ماه ۱۳۹۳ تا آذرماه ۱۳۹۴ همه بخش های تالاب انزلی هر ماه حداقل یک بار بررسی شد. در مجموع ۲۴۳ پرنده شامل ۵۱ گونه آبزی، ۶۱ گونه کنارآبزی و ۱۳۱ گونه خشک زی شناسایی شد. به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد گونه در ماه های فروردین و خرداد و بیشترین و کمترین جمعیت در ماه های دی (۱۳۴۱۶۷ فرد) و اردیبهشت (۶۹۷۹ فرد) شناسایی و شمارش شد. بیش از ۷۰ درصد پرندگان مهاجر عبوری و زمستانه بودند. ۲۶ درصد پرندگان در فهرست گونه های در خطر انقراض جهانی، در معرض تهدید جهانی و حمایت شده قرار داشتند. نه گونه به نام های خروس کولی شکم سیاه در فهرست بحرانی، اردک سرسفید، بالابان و عقاب صحرایی در فهرست در خطر انقراض و اردک سرحنایی، کشیم گوش دار، عقاب تالابی، عقاب شاهی و قمری معمولی در طبقه آسیب پذیر IUCN بودند. جوجه آوری اردک بلوطی، سسک ساوی، یلوه کوچک و پرستوی دریایی کوچک برای نخستین بار در این تالاب شناسایی شد. بیش از یک درصد جمعیت جهانی پرستوی دریایی تیره، خوتکا، اردک سرسبز، اردک ارده ای، قوی فریادکش، باکلان کوچک، باکلان بزرگ و پلیکان خاکستری در این تالاب شمارش شد. این بررسی نشان داد تالاب انزلی با وجود قرارگیری در فهرست مونترو همچنان یکی از زیستگاه های مهم پرندگان آبزی است و تمامی معیارهای تالاب بین المللی از حیث پرندگان آبزی را دارد. بنابراین حفظ کیفیت و کمیت تالاب و خرد زیستگاه های آن ضروری می باشد.

انزلی, پرندگان, تالاب, غنای گونه ای, جمعیت