مهرداد عمواقلی طبری - استادیار حشره شناسی، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
حسن قهاری - دانشیار حشره شناسی، گروه گیاه پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، ایران

کرم ساقه خوار نواری، آفت اصلی برنج در ایران می باشد. لاروهای زمستانگذران این آفت بعد از برداشت محصول برنج به جستجوی پناهگاهای زیستی میپردازند. چنین مکانهای زیستی به نوبه خود کانون آلودگی برای سال زراعی بعد محسوب میگردند. در این پژوهش، تعیین انبوهی جمعیت انتقالی لاروهای زمستان گذران و تخمین میزان آلودگی بوته های برنج به کرم ساقه خوار نواری در ده منطقه استان مازندران (شامل محمودآباد، فریدون کنار، بابلسر، حسن آباد، ناییج، بابلکان، هراز، بندپی، نظام آباد و موسسه تحقیقات برنج) به مدت سه سال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین لاروهای زنده در مرحله اول نمونه برداری (پس از برداشت محصول) و در مناطق بابلسر، فریدونکنار و آمل و کمترین میانگین در مرحله پایانی نمونه برداری (اسفند ماه) و در منطقه جاده هراز مشاهده شد. بیشترین (۲۵/۱%) و کمترین (۸۷/۰%) درصد جوانه مرکزی خشک شده به ترتیب در فریدونکنار و هراز محاسبه شد. بیشترین (۳۰/۱%)  و کمترین (۸۸/۰%) درصد خوشه های سفید شده به ترتیب در بابلسر و بندپی محاسبه شد. مطالعه تنوع گونه ای شکارگران و پارازیتوئیدهای لاروهای زمستان گذران کرم ساقه خوار برنج نشان داد که در مجموع ۳۰ گونه شکارگر شامل پرندگان (چهار گونه)، صدپایان (سه گونه)، عنکبوت ها (پنج گونه) و حشرات شکارگر (۱۸ گونه) و ۲۸ گونه پارازیتوئید شامل کنه ها (یک گونه) و حشرات پارازیتوئید (۲۷ گونه) شناسایی گردید.

برنج, دشمنان طبیعی, کرم ساقه خوار برنج, لاروهای زمستان گذران