فاطمه بیان فر - استادیار، گروه روان شناسی، دانشگاه پیام نور
امیر رضا رجائی مش - دانشجوی کارشناسی ارشد، مشاوره توانبخشی، دانشگاه پیام نور

هدف از پژوهش حاضر تببین مدل عملکرد تحصیلی بر اساس توانایی های شناختی، خودکارآمدی حافظه، حافظه رومزه، حافظه گذشته نگر- آینده نگر با میانجی گری فراحافظه در دانش آموزان بود. پژوهش حاضر کاربردی و از نوع همبستگی به روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر مشهد در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰بود که از آن میان به روش نمونه گیری در دسترس ۳۲۲ نفر انتخاب شدند. ابزار جمع آوری دادها شامل پرسش نامه توانایی های شناختی نجاتی (۱۳۹۲)، پرسش نامه حافظه روزمره ساندرلند و همکاران (۱۹۸۳)، پرسش نامه حافظه گذشته نگر– آینده نگر کرافورد و همکاران (۲۰۰۳) پرسش نامه خودکارآمدی حافظه بری و همکاران (۱۹۸۹)،. پرسش نامه فراحافظه چند عاملی تریر و ریج (۲۰۰۲) بودند. به منظور آزمودن فرضیه های پژوهش از روش تحلیل مسیر و معادلات ساختاری به وسیله نرم افزارهای SPSS-۲۲ و AMOS-۲۲ استفاده شد. متغیر های پنهان توانایی های شناختی، خودکارآمدی حافظه، حافظه رومزه، حافظه گذشته - آینده نگر و فراحافظه دارای نشانگر بودند که یافته های مدل اندازه گیری نشان داد همه متغیر های نشانگر بر سازه مکنون خود به طور معناداری بار شده اند. نتایج مدل ساختاری نیز نشان داد که متغیرهای پنهان اثر مثبت، مستقیم و معناداری بر عملکرد تحصیلی دارند. توانایی های شناختی، خودکار آمدی حافظه، حافظه رومزه، حافظه گذشته نگر- آینده نگر با میانجی گری فراحافظه برعملکرد تحصیلی اثرات مثبت، مستقیم و نیز اثر کل مثبت و معناداری دارند. این مدل در مجموع ۶۷% واریانس عملکرد تحصیلی را پیش بینی کرد. با توجه به نتایج به دست آمده می توان از نقش متغیر های پیش بین برای بهبود عملکرد تحصیلی استفاد کرد.

توانایی های شناختی, حافظه, فراحافظه, عملکرد تحصیلی