حسین پورهادیان - نویسنده مسئول، استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. رایانامه: hpoorhadian@pnu.ac.ir

هدف: پهنه بندی دقیق عوامل محیطی هر منطقه برای فعالیت های کشاورزی، راهنمای بسیار مهمی برای تصمیم گیری مدیران و سیاست گذاران بخش کشاورزی و کشاورزان فراهم می کند. این پژوهش به منظور پهنه بندی اراضی زراعی در استان لرستان برای کشت دوم ذرت علوفه ای در سال ۱۴۰۰، به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) و منطق فازی انجام گرفت.روش پژوهش: ابتدا لایه رستری عوامل محیطی موثر بر کشت ذرت علوفه ای شامل عوامل اقلیمی (دمای کمینه، بیشینه و متوسط)، توپوگرافی (ارتفاع از سطح دریا و شیب) و خاکی (اسیدیته، بافت، پتاسیم قابل دسترس، فسفر قابل دسترس، ماده آلی و نیتروژن کل) در محیط GIS تهیه شد. سپس با استفاده از توابع فازی نقشه هر عامل فازی سازی گردید و وزن هر عامل به کمک ANP تعیین شد. با ترکیب لایه های وزن دارشده، لایه های نهایی تولید گردید و در نهایت این لایه ها به چهار طبقه خیلی مناسب، مناسب، ضعیف و نامناسب پهنه بندی شدند.یافته ­ها: نتایج نشان داد که ۳۵/۹۶ درصد از سطح محدوده موردمطالعه دارای شرایط مناسب و ۶۵/۳ درصد دارای شرایط ضعیف برای کشت ذرت می باشد. به جز بخش کمی از شمال و جنوب اراضی زراعی استان لرستان، بقیه اراضی دارای شرایط مناسب بودند. ارزیابی نقشه های فازی نشان داد بیش ترین اهمیت فازی مربوط به عوامل اقلیمی (۶۳/۰) و کمترین به عوامل خاکی (۵۳/۰) می باشد. بررسی جداگانه نقشه های عوامل اقلیمی، توپوگرافی و خاکی حاکی از ایجاد محدودیت توسط تمام عوامل به جز pH خاک برای کشت ذرت علوفه ای در استان لرستان می باشد.نتیجه گیری: در نهایت توجه به نتیجه این مطالعه زمینه منطقی برای برنامه ریزی استفاده بهینه از کاربری اراضی زراعی، مدیریت گیاه ذرت علوفه ای و افزایش درآمد کشاورزان را فراهم خواهد کرد.

پهنه بندی, لرستان, ماده آلی, GIS, ANP