محمدباقر اسعدی
معصومه لعل بدخشان

در منابع اسلامی، رجعت یکی از اعتقادات شیعه است که اهمیت آن با بیانات متفاوتی مطرح شده است رجعت از دیدگاه شیعه به معنای بازگشت مومنان و کافران محض به دنیا است از نظر شیعه رجعت مومنان و کفار محض هنگام ظهور مهدی قائم (عج) اتفاق خواهد افتاد. برخی از علمای شیعه در این باره ادعای اجماع کرده اند وبرای امکان وقوع آن به آیات ۸۲ و ۸۳ سوره نمل، ۴۲ سوره ص و آیات فراوان دیگری استناد کرده اند که بر امکان وقوع رجعت دلالت می کند. مسئله رجعت یکی ازمسائل فلسفی و کلامی به حساب می آید. روشن است که انبیاء وائمه علیهم السلام به عنوان اشرف مومنان دربین رجعت کنندگان خواهند بود. بررسی دو دیدگاه علامه طباطبایی و علامه رفیعی قزوینی به عنوان دو فیلسوف برجسته ی معاصرشیعی حائز اهمیت است هر دو فیلسوف رجعت را یکی از اعتقادات قطعی شیعه می دانند و برای اثبات آن به ادله ی عقلی و نقلی استدلال می نمایند با این تفاوت که علامه رفیعی قزوینی رجعت را مختص پیامبران وامامان معصوم می داند حال آن که علامه طباطبایی عمومیت بیشتری برای رجعت کنندگان قائل است ومومنین محض و کفار محض راجزء مصادیق رجعت کنندگان محسوب می داند. علامه طباطبایی معتقد است روایات رجعت متواترمعنوی است، ایشان هم چنین هرگونه مانع از جمله معاد جسمانی را در این خصوص نفی می کند.

رجعت، طباطبایی، رفیعی قزوینی