حبیبه برزگر - کاندیدای دکترای روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی سلامت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران
شیدا سوداگر - استادیار،گروه روانشناسی سلامت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران
محمدرضا صیرفی - استادیار، گروه روانشناسی سلامت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران
مصطفی فرح بخش - استادیار،مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
تورج هاشمی - استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

زمینه و هدف: فشارخون بالا یکی از بیماری های شایع و قابل پیشگیری در سراسر جهان بوده و مهمترین راهکار برای کنترل فشار خون، انطباق بیمار با رفتارهای خودمراقبتی است. از آنجایی که پرداختن به آموزش اصول خودمراقبتی بدون در نظر گرفتن چالش های تغییر رفتار اثربخشی کافی نخواهد داشت و با توجه به اینکه اغلب مطالعات پیشین به آموزش خودمراقبتی اکتفا کرده و از رویکردهای روانشناختی موثر در تغییر رفتار استفاده نکرده اند، این مطالعه با هدف طراحی پروتکل مدیریت فشارخون مبتنی بر مدل فرانظری و تعیین اثربخشی آن در بیماران مبتلا به فشارخون بالا انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول، پروتکل مدیریت فشارخون مبتنی بر مدل فرانظری با استفاده از بررسی متون جامع و نظرات پانل خبرگان طراحی گردید و محتوای بسته آموزشی تدوین شد. مرحله دوم شامل مداخله و ارزشیابی اثربخشی پروتکل بر خودمراقبتی در بیماران مبتلا به فشارخون بالا است که به بر یک گروه ۳۰ نفری اجرا گردید. اطلاعات لازم با استفاده از پرسشنامه خودمراقبتی در بیماران مبتلا به فشارخون بالا (SCP-HTN) قبل از۸ جلسه آموزشی بر اساس مدل فرانظری و بعد از آن گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ استفاده شد.یافته ها:یافته ها نشان دادند که آموزش مدیریت فشارخون مبتنی بر مدل فرانظری بر رفتارهای خودمراقبتی این افراد اثرمعنی دار (۰/۰۵) دارد. به طوری که افزایش موثری در نمره کل پرسشنامه خودمراقبتی در بیماران مبتلا به فشارخون بالاصورت گرفت و از نمره آمودنی ها به طور متوسط از ۵۹/۴ به ۶۴/۲ رسید.نتیجه گیری:مطابق با یافته های این پژوهش آموزش مدیریت فشارخون مبتنی برمدل فرانظری به نظر میرسد یک استراتژی مفید و امیدوارکننده برای بهبود خودمراقبتی در بیماران مبتلا به فشار خون باشد.

پرفشاری خون، خودمراقبتی، مدل فرانظری