محمدحسین غفرانی - دانشجوی دکتری فیزیولوژی ورزش، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران
علیرضا رحیمی - دانشیار گروه فیزیولوژی ورزش، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران
عیدی علیجانی - استاد گروه فیزیولوژی ورزش، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران
فواد فیض الهی - استادیار گروه فیزیولوژی ورزش، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران

زمینه و هدف: مطالعات ژنتیکی از نقش کلیدی برخی مولفه های ژنتیکی در سنتز انسولین حمایت می کنند. این مطالعه نیمه تجربی با هدف تعیین اثر یک دوره تمرینات هوازی و مقاومتی بر بیان Mafa در پانکراس چکیده و انسولین سرم در رت های دیابتی نوع ۲ انجام گرفت.روش بررسی: برای این منظور، دیابت نوع ۲ (T۲D) بواسطه تزریق داخل صفاقی نیکوتین آمید (۱۱۰ میلی گرم بر کیلوگرم) و استرپتوزوتوسین (۶۵ میلی گرم بر کیلوگرم) به ۱۸ سر رت صحرایی نر ویستار (۱۰±۲۲۰ گرم) القا شد ودر ادامه به ۳ گروه: ۱) کنترل، ۲) تمرین هوازی و ۳) تمرین مقاومتی تقسیم شدند. تمرینات هوازی و مقاومتی به مدت ۱۰ هفته و ۵ بار در هفته برای گروه های تمرین به طول انجامید. پس از مداخله، بیان Mafa در بافت پانکراس، انسولین سرم و عملکرد سلول های بتا بین گروه ها توسط آزمون ANOVA یک طرفه مقایسه شد.یافته ها: در مقایسه با گروه کنترل، تمرینات مقاومتی و هوازی به کاهش معنی دار گلوکز ناشتا (به ترتیب ۰/۰۰۱= p=۰/۰۰۱، p) و افزایش معنی دار انسولین سرم (به ترتیب ۰/۰۰۱= p=۰/۰۱۳، p) نسبت به گروه کنترل منجر شدند. تمرینات هوازی به افزایش معنی دار بیان Mafa نسبت به گروه دیابتی کنترل(۰/۰۰۱= p) و دیابتی مقاومتی(۰/۰۳۴= p) منجر شد. تمرینات مقاومتی به تغییر معنی داری در بیان Mafa نسبت به گروه کنترل منجر نشد (۰/۰۵۵= p).نتیجه گیری: علیرغم عدم تاثیر تمرینات مقاومتی بر بیان Mafa ، اما هر دو شیوه تمرین هوازی و مقاومتی به افزایش عملکرد سلول های بتا و انسولین سرم در رت های دیابتی نوع ۲ منجر می شود. شناخت مکانیسم های عهده دار اثر تمرینات ورزشی بر سنتز انسولین در پانکراس دیابتی ها نیازمند مطالعات بیشتر در این زمینه است.

دیابت، ورزش، سنتز انسولین، بیان ژن، عملکرد سلول بتا