علیرضا زارع
فاطمه دهقان

فساد به دلیل آثار مخربی که در جنبه های گوناگون جامعه بر جای می گذارد، در بسیاری از کشورها به موضوعی مهم تبدیل گردیده است . فساد که فعل ساده پرداخت غیرقانونی به یک کارمند تا ناکارآمدی نظام سیاسی ، اداری یا اقتصادی را در برمی گیرد، دارای آثار سوء متعددی می باشد و باعث نابودی دموکراسی و حاکمیت قانون و نقض حقوق بشر، اختلال در بازار و کاهش کیفیت زندگی مردم می گردد و بستر جرائم سازمانیافته را فراهم می آورد. شفافیت به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مبارزه و پیشگیری از فساد از اهمیت ویژهای برخوردار می باشد. درواقع ، شفافیت مسیر اصلی پاسخگویی یا پاسخگو نمودن مقامات و نهادهای دولت ی می باشد و از طرف ی بخش خصوصی نیز متاثر از اصل شفافیت می باشد. مبارزه با فساد موردتوجه کشورها قرارگرفته به طوریکه کشورها را به سمت همکاری بین المللی و مبارزه با فساد در عرصه داخلی هدایت نموده است . یکی از مهم ترین اسناد بین الملل ی در مبارزه با فساد، کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد (مریدا) می باشد. برخی دیگر از مهم ترین اسناد بین المللی و کنوانسیونها در حوزه مبارزه با فساد عبارت از کنوانسیون مبارزه با جرائم فراملی (پالرمو)، کنوانسیون آمریکایی مقابله با فساد و کنوانسیون مبارزه با فساد مقامات جوامع اروپایی یا مقامات دولت های عضو اتحادیه اروپا هستند. در این مقاله ابتدا به بررسی مفهوم فساد و شفافیت و اقسام آنها؛ و سپس به بررس ی کنوانسیونهای موجود برای مبارزه با فساد پرداخته ایم . همچنین ، با توجه به شاخص ادراک فساد که توسط سازمان شفافیت بین الملل منتشر می شود، در سال ۲۰۲۰، کشورهایی ازجمله دانمارک، سنگاپور، استرالیا، هنگ کنگ ، انگلستان و کانادا درزمینه فسادستیزی و شفافیت بسیار موفق عمل کردهاند؛ ازاین رو، در دو بخش آخر نیز به بررسی قوانین ، اقدامات و تجارب این کشورها درزمینه فسادستیزی و شفافیت پرداخته ایم .

فسادستیزی، شفافیت ، کنوانسیون ضد فساد مریدا، اسناد بین المللی ، قوانین خارجی