زینب رضایی - دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
عادل آذر - استاد، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
عباس مقبل باعرض - دانشیار، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
محمود دهقان نیری - استادیار، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

در عصر حاضر، محیط پیش روی سازمان ها محیطی پیچیده، آشفته و همراه با عدم اطمینان است. ساختار سازمانی متناسب یکی از عوامل اساسی جهت دستیابی سازمان به اهدافش و رویارویی با چالش های محیطی محسوب می شود. مدل های طراحی ساختار باید به گونه ای باشد که انواع پیچیدگی های پیش روی سازمان مانند پیچیدگی موجود در محیط و پیچیدگی روابط بین ذی نفعان را درک کند. مدل سیستم های مانا (VSM) رویکردی برای عارضه یابی و طراحی ساختار سازمانی است که ریشه در سایبرنتیک سازمانی دارد. این رویکرد، مدلی انتزاعی یا طرحی کلی و عام برای کمک به طراحی ساختار سازمانی به شمار می رود. اساس این مدل آن است که وجود زیرسیستم های مشخصی در سازمان و روابط بین آن ها می تواند منجر به مانایی سازمان در محیط پیچیده شود. در پژوهش حاضر، از روش شناسی سه مرحله ای این مدل که شامل مراحل شناسایی سیستم، عارضه یابی سیستم و کنترل جریان های اطلاعاتی، کانال های ارتباطی و خطاهای پرتکرار است، به­منظور عارضه یابی ساختار سازمانی سازمان نظام مهندسی ساختمان استفاده شده است. به کارگیری روش شناسی فوق نشان داد که در سازمان موردمطالعه، مجموعه ای از زیرسیستم ها، جریان های اطلاعات و همچنین کانال های ارتباطی برای دستیابی به مانایی نواقصی دارند که رفع این کمبودها سازمان را جهت حرکت به سمت مانایی توانمندتر خواهد کرد.

ساختار سازمانی, سایبرنتیک سازمانی, مدل سیستم های مانا (VSM)