معصومه صالحی - National Salinity Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran.
سید سعید پورداد - Dryland Agricultural Research Institute, Sararood Branch, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Kermanshah, Iran

کینوا گیاهی از خانواده آمارانتاسه و بومی آمریکای جنوبی که به دلیل ارزش غذایی بالای دانه آن مورد توجه قرار گرفته است. شناسایی و معرفی گیاهان در الگوی کشت مناطق دیم به نزولات جوی، دمای مناسب رشد و تحمل به تنش خشکی بستگی دارد. با توجه به ویژگی های تحمل به تنش خشکی و تا حدی تحمل به سرما در گیاه کینوا، آن جهت ارزیابی مقدماتی در شرایط دیم بهاره در دو اقلیم گرم مرطوب و معتدل کرمانشاه در نظر گرفته شد. ۱۱ لاین کینوا با دوره رسیدگی متفاوت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در ایستگاه تحقیقات عراقی محله گرگان و ایستگاه تحقیقات معاونت دیم سرارود(کرمانشاه)، در سال زراعی ۹۶-۱۳۹۵کشت شدند. نتایج مقایسه میانگین لاین ها در گرگان نشان داد که بیشترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به لاین NSRCQ۱، NSRCQ۹ و NSRCQ۶ بود. نتایج همبستگی و تجزیه به مولفه های اصلی در گرگان نشان داد که وزن هزار دانه بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه داشت. نتایج تجزیه کلاستر نیز نشان داد که دو لاین NSRCQ۱ و NSRCQ۹ به ترتیب با عملکرد دانه ۱۹۴ و ۲۰۹ گرم در مترمربع و وزن هزار دانه ۵/۲ و ۶/۲ گرم برتر بودند. نتایج مقایسه میانگین لاین ها در سرارود نشان داد که عملکرد لاین ها بین ۳۱ تا ۳۷ گرم در مترمربع متغیر بوده و لاین NSRCQ۱۰ با ۳۷ گرم در مترمربع و وزن هزار دانه ۳/۱ گرم نسبت به سایر لاین ها برتری داشت. در سرارود کندی مراحل رشد به دلیل سرمای ابتدای فصل، گرما و خشکی انتهای فصل موجب کاهش عملکرد و وزن هزار دانه و نیاز به آبیاری تکمیلی گردید. عدم تطابق رژیم حرارتی و رطوبتی لاین های مورد بررسی، موجب کاهش عملکرد دانه در سرارود نسبت به گرگان شد. بطورکلی در گرگان و مناطقی با اقلیم مشابه کشت بهاره زود کاشت ارقام زودرس و غیرحساس به فتوپریود کینوا امکان پذیر است.

Chenopodium quinoa, Gorgan, Rainfed, Sararud