جواد معتمدی - دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
احسان زندی - دانشیار بخش تحقیقات مرتع موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

وضعیت کمبود علوفه طی دوره های خشک سالی، بیانگر آن است که جهت تامین بخشی از علوفه، از طریق علوفه های کم آب بر و مقاوم به شوری و خشکی، باید راهکارهای خردمندانه ای اندیشیده شود. در این راستا، مرتع کاری گونه های غیربومی هالوفیت (شورپسند) در رویشگاه های شور، به عنوان نظام سودمندی برای تولید علوفه، مدنظر قرار گرفته است که ارزیابی جنبه های مثبت و منفی مرتع کاری آن ها، لزوم توجه بیشتر به پتانسیل رویشگاه های شور و گونه های بومی شورپسند، جهت تامین کمبود علوفه را متذکر می شود. از این رو، در گام اول باید ارزش چرایی رویشگاه های شور و مرطوب در تامین علوفه و تغذیه دام، مشخص و در صورت لزوم، بر ایجاد چراگاه های مصنوعی یا شورورزی گونه های شورپسند، اقدام گردد. ارزش چرایی رویشگاه های شور و مرطوب، بیانگر آن است که شورپسند ها در مقایسه با دیگر گونه های مرتعی، دارای مقادیر زیادی پروتئین خام (بیشتر از ۷ درصد در واحد وزن پوشش گیاهی) و مقادیر کمتری انرژی قابل متابولیسم (معادل یا کمتر از ۸ مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک در واحد وزن پوشش گیاهی) می باشند. این گونه ها به منظور اینکه به عنوان یک رژیم غذایی مناسب و کافی مطرح باشند، باید با سایر منابع علوفه ای که انرژی زیادی دارند (بیشتر از ۸ مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک)، به صورت مکمل مخلوط شوند. در این صورت، نقش آن در تامین علوفه در فصل غیررشد، مشابه تغذیه کنسانتره غنی از ویتامین و ازت به عنوان مکمل غذایی است. آنچه مسلم است، به واسطه تولید قابل توجه (۸۳۲ کیلوگرم علوفه خشک به طور میانگین در رویشگاه های مختلف) و ارزش غذایی خوبی که رویشگاه های شور دارند، می توانند نقش بارزی در پرورش دام و تولید گوشت به ویژه در شرایط خشکسالی ها، ایفا نمایند.

تغذیه دام, خشکسالی, کیفیت علوفه, مرتع کاری, گونه های شورپسند