نرگس سپاسی - دانشجوی دکتری بیماری شناسی گیاهی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
عبدالحسین طاهری - نویسنده مسئول، دانشیار، گروه بیماری شناسی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
سیده معصومه زمانی - استادیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
مهدی جهانی - دانشیار، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
محمد ابراهیم فراشیانی - استادیار، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

کم آبی و روند افزایش گرما در سال های اخیر، محدودیت هایی را برای کشت و پرورش صنوبر ایجاد کرده اند. قارچ های اکتومیکوریز، نقش موثری در افزایش تحمل گیاهان در مواجهه با تنش های آبی، شوری و دفاع در برابر آفات و بیماری ها دارند. در پژوهش پیش رو، جداسازی و شناسایی ریخت شناختی و مولکولی قارچ های اکتومیکوریز از رویشگاه های صنوبر استان گیلان (شفارود، گیسوم و صفرابسته) انجام گرفت. براساس این اطلاعات، قارچ اکتومیکوریز Paxillus involutus به عنوان همزیست صنوبر شناسایی و معرفی شد. از میسلیوم این قارچ برای تلقیح به گیاه چه های کبوده (.Populus alba L) در شرایط گلخانه و بررسی تاثیر آن بر پارامترهای رشدی گیاه در شرایط تنش خشکی و آبیاری استفاده شد. نتایج نشان داد که برقراری ارتباط همزیستی بین گیاه چه های کبوده و P. involutus موفقیت آمیز است. به طوری که صفات رشدی شامل وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر برگ، سطح برگ و ارتفاع ساقه در گیاه چه های تلقیح شده با این قارچ همزیست نسبت به گیاه چه های تیمار شاهد به طور معنی داری بیشتر بودند (۰۱/۰P<). همچنین، P. involutus با کاهش اثرات منفی تنش خشکی بر کبوده سبب افزایش توان تحمل گیاه چه های میکوریزی شد. براساس این یافته ها، وجود سیستم هماهنگ قارچ- گیاه می تواند نقش موثری در بهبود عملکرد درختان کبوده در شرایط تنش خشکی ایفا کند.

تلقیح, صنوبر, گیاه چه , همزیستی اکتومیکوریزایی