ابراهیم حسینی چگینی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
محمدحسین مهدیان - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور

مطالعات رسوب و تغییرات ناحیه ای آن از جمله عواملی است که در مطالعات حفاظت آب و خاک و شبکه های آبیاری و زهکشی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. در شرایطی که مطالعه رسوب در یک حوزه آبخیز مطرح است. باید شبکه ایستگاه های هیدرومتری به نحوی ایجاد شود که تقریبا همه حوزه مورد مطالعه را تحت پوشش قرار دهد. لذا در این تحقیق همبستگی مکانی ایستگاه های رسوب سنجی در سطح کشور از نظر ارتفاع و سطح هر حوزه مورد نظر بوده و به عنوان یک مطالعه موردی، آمار متوسط رسوب، ارتفاع ایستگاه ها، مساحت حوزه ها و رسوب ویژه از نظر همبستگی مکانی آنها در حوضه دریاچه ارومیه برای 36 ایستگاه مورد بررسی زمین آماری قرار گرفت. نتایج بدست آمده وجود همبستگی مکانی بین 1780 ایستگاه رسوب سنجی کشور تا 5 درجه طول و عرض جغرافیای را نشان میدهد. این همبستگی بر اساس ایجاد منحنی نیم تغییر نما برای متغیر سطح هر حوزه ایستگاه و ارتفاع ایستگاه از سطح دریا می باشد. در این مطالعه خطاهای اندازه گیری در هر ایستگاه و عواملی که قابل کنترل نیستند. 40 درصد واریانسی مکانی را شامل می گردد. در مطالعه موردی مذکور بعلت تعداد کم ایستگاه ها، درجه همبستگی مکانی ایستگاه های رسوب سنجی برای ارتفاع و رسوب ویژه تنها 0/3 درجه طول و عرض جغرافیایی است که مقدار بسیار کمی را نشان می دهد.