آصف احمدفاضل - Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran
حسین دقیق کیا - Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran
علی حسین خانی - Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran
غلامرضا حمیدیان - Department of Veterinary Medicine, Faculty of Veterinary Medicine, Tabriz University, Tabriz, Iran
حامد خلیل وندی بهروزیار - Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Urmia University, Urmia, Iran

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: مطالعات اخیر نشان داده‎اند که مصرف منابع مختلف اسیدهای چرب امگا ۳ می‎تواند در بهبود کیفیت اسپرم در گونه‎های مختلف نقش مهمی داشته باشد. هدف از اجرای این طرح بررسی اثرات استفاده از منابع مختلف اسید چرب امگا ۳ در جیره قوچ قزل، بر حجم و غلظت مایع منی، پروفایل اسیدهای چرب اسپرم، خصوصیات اسپرم تازه و منجمد-یخ‎گشایی شده بود. مواد و روش ­ها: در این طرح که به‎مدت سه ماه اجرا شد، تعداد ۱۶ راس قوچ نربالغ نژاد قزل انتخاب و به‎صورت تصادفی به ۴ گروه تقسیم شده و هر گروه یکی از جیره‎ها که همه ایزوکالریک و ایزونیتروژنیک بودند شامل: گروه اول: جیره بدون روغن (شاهد)، گروه دوم: جیره با روغن پالم، گروه سوم: جیره با روغن کتان، گروه چهارم: جیره با روغن ماهی، دریافت نمودند. اسپرم‎گیری پس از عادت‎دهی قوچ‎ها، به‎صورت هفتگی با مهبل مصنوعی و به‎مدت ۱۳ هفته انجام شد. پس از ارزیابی ظاهری و اندازه ­گیری حجم منی، غلظت اسپرم و میزان تحرک در نمونه ­های منی تازه، نمونه‎های منی داخل پایوت‎ها منجمد شدند. خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی اسپرم‎ها پس از انجماد-یخ‎گشایی شامل، فراسنجه‎های جنبایی اسپرم (CASA)، درصد زنده مانی، تست HOST و هانکوک و پروفایل اسیدهای چرب ارزیابی شدند. یافته‎ها: نتایج نشان داد غلظت، زنده‎مانی اسپرم و یک پارچگی غشاء پلاسمایی اسپرم در گروه‎های سوم و چهارم نسبت به گروه شاهد و دوم افزایش معنی‎داری داشتند (۰/۰۱>P). همچنین مورفولوژی غیرطبیعی در گروه سوم و چهارم نسبت به دو گروه شاهد و دریافت کننده روغن پالم کاهش معنی‎داری داشتند (۰/۰۱>P). فراسنجه‎های جنبایی از جمله تحرک کل، سرعت در مسیر مستقیم، سرعت در مسیر منحنی و سرعت در مسیر میانگین در گروه سوم و چهارم نسبت به شاهد و گروه دوم افزایش معنی‎داری داشتند (۰/۰۵>P). همچنین تحرک پیش‎رونده نیز در گروه چهارم نسبت به دو گروه اول و دوم و گروه سوم نیز نسبت به گروه دوم افزایش معنی‎داری نشان داد (۰/۰۵>P). جیره حاوی روغن پالم باعث افزایش معنی‎دار پالمیتیک اسید اسپرم در هفته ۱۲ شد (۰/۰۵>P). اسیدهای چرب ایکوزاپنتانوئیک و دوکوزاهگزاانوئیک در گروه‎های دریافت کننده روغن ماهی و کتان نسبت به گروه دریافت کننده روغن پالم و شاهد (بدون روغن) افزایش معنی‎داری داشتند (۰/۰۱>P). بقیه اسیدهای چرب اندازه‎گیری شده تغییر معنی‎داری نشان ندادند. نتیجه‎گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که افزودن روغن ماهی و کتان به جیره قوچ ­های نژاد قزل به‎مدت ۳ ماه باعث بهبود کیفیت خصوصیات فیزیکو‎شیمیایی و بهبود قابلیت انجماد اسپرم می‎شود.

Fish oil, Flax oil, Omega-۳, Semen, Sperm collection., اسپرم‎گیری, امگا۳, روغن ماهی, روغن کتان, مایع منی