مصطفی محسنی - دانشگاه اصفهان-دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی
مهرداد کلانتری - دانشگاه اصفهان-دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی
کوروش نامداری - گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه اصفهان
احمد عابدی - گروه روان شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان ترکیبی فراتشخیصی، ذهن­ آگاهی و رفتاردرمانی دیالکتیکی با درمان شناختی رفتاری بر انعطاف­ ناپذیری روانشناختی درد در افراد مبتلا به درد مزمن همبود با مشکلات هیجانی انجام شد. روش: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش ­آزمون – پس ­آزمون- پیگیری با گروه گواه بود. روش نمونه­ گیری، هدفمند بود. بدین ترتیب که از میان افراد مبتلا به اختلال درد مزمن همبود با مشکلات هیجانی، تعداد ۴۵ نفر انتخاب شد و سپس در سه گروه درمان ترکیبی، رفتاردرمانی شناختی و گروه گواه گمارده شد. از مقیاس انعطاف­ ناپذیری روانشناختی درد استفاده شد. از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که تاثیر زمان اندازه ­گیری، اثر متقابل بین زمان اندازه ­گیری و گروه، و تاثیر گروه بر میانگین نمرات اجتناب از درد، آمیختگی شناختی و انعطاف ­ناپذیری روانشناختی درد کل معنادار بود. میانگین نمرات اجتناب از درد و انعطاف ­ناپذیری درد کل در گروه ­های درمان ترکیبی و درمان شناختی رفتاری، به طور معناداری کمتر از گروه گواه شدند، اما گروه درمان ترکیبی با گروه درمان شناختی رفتاری تفاوت معناداری نداشت. میانگین نمرات آمیختگی شناختی گروه درمان ترکیبی به طور معناداری کمتر از گروه­ های درمان شناختی رفتاری و گواه شد. نتیجه ­گیری: درمان ترکیبی و درمان شناختی رفتاری را می ­توان به صورت درمان کاربردی برای کاهش انعطاف­ ناپذیری روانشناختی درد در افراد مبتلا به درد مزمن همبود با مشکلات هیجانی استفاده نمود. بنابراین، پیشنهاد می­ شود این درمانها در بیماران مبتلا به درد مزمن به کار گرفته شود.

اختلال درد مزمن, انعطاف ناپذیری روانشناختی درد, درمان ترکیبی, درمان شناختی رفتاری