حسین رحیم زاده - Tabriz Health Center, Tabriz, Iran
محمد مسافری - Tabriz Health Services Management Research Center, Tabriz, Iran
حسن تقی پور - Health and Environment Research Center, Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran
غلامحسین صفری - Department of Environmental Health Engineering, School of Health, Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran

مقدمه و هدف: مدیریت پسماندها بخصوص پسماندهای روستایی یکی از نگرانی های عمده ی زیست محیطی و بهداشتی و مولفه مهم در حفظ سلامت است. مطالعه حاضر با هدف اطلاع از وضعیت و مشکلات مدیریت پسماندهای روستایی و مقایسه آن با گذشته در مناطق روستایی شهرستان تبریز در شمال غرب کشور در سال ۱۳۹۶ انجام شد. روش کار: وضعیت مدیریت پسماند در ۲۰ روستا دارای خانه بهداشت با جمعیت بیشتر از ۵۰۰ نفر، از طریق بازدیدهای میدانی، تکمیل چک لیست اصلاح شده حسام و همکاران، مصاحبه با دهیاران و بررسی اطلاعات مدنظر از مرکز بهداشت استان آذربایجان شرقی تحلیل شد. یافته ها: تمام روستاها برای مدیریت پسماند متولی مشخصی داشتند. در مقایسه با شاخص های سال ۱۳۸۹، تمام مولفه های مرتبط با مدیریت پسماند بهبود نسبی یافته بود. در این خصوص وجود دهیاری در روستا کاملا موثراست. برای جمع آوری پسماندها در ۲۰ و ۲۵ درصد از روستاها به ترتیب دو مرتبه و یک مرتبه در هفته در ساعات غیرمشخص مراجعه می شد. لذا اهالی مجبور به رهاسازی پسماند در سطح روستا می شدند که باعث پراکندگی پسماندها و آلودگی محیط می شود. تفکیک از مبدا و بازیافت وضعیت مطلوبی نداشت. در مدیریت فضولات حیوانی به ویژه در روستاهای بدون طرح هادی، مشکلات عدیده ای به چشم می خورد. نتیجه گیری: اگرچه پیشرفت های خوبی در مدیریت پسماندهای روستایی صورت گرفته است، با توجه به مشکلات موجود، آموزش دهیاران در حیطه مدیریت پسماند و آموزش مردم به عنوان یکی از ذی نفعان اصلی درخصوص تفکیک از مبدا و تولید کمپوست و ورمی کمپوست می تواند گره گشای مشکلات باشد.

Animal waste, Environmental health, Environmental pollution, Rural waste, Waste management, آلودگی محیط زیست, بهداشت محیط, پسماند روستایی, فضولات حیوانی, مدیریت پسماند