علی پاک - دانشگاه صنعتی شریف- دانشکده مهندسی عمران
سوده صمیمی - دانشگاه صنعتی شریف- دانشکده مهندسی عمران

شکست هیدرولیکی، به پروسه ایجاد ترک در زمین به وسیله تزریق تحت فشار یک سیال ویسکوز به داخل یک گمانه اتلاق می گردد که در صنایع نفت و گاز به صورت گسترده برای تحریک مخازن نفتی با نفوذپذیری پایین مورد استفاده قرار می گیرد. اطلاعات صحرایی مربوط به عملیات شکست هیدرولیکی عمدتا به صورت منحنی های فشار- زمان موجود است که تعیین هندسه واقعی ترک هیدرولیکی با استفاده از این اطلاعات به تنهایی ممکن نیست. از این رو، طراحی و کنترل فرآیند شکست هیدرولیکی تنها با تکیه بر مدل های ریاضی و عددی پیچیده امکان پذیر است. در این راستا، طی چند دهه گذشته مدل های تحلیلی و عددی متعددی شامل مدل های دوبعدی، شبه سه بعدی و سه بعدی، جهت پیش بینی محل، جهت و گستردگی ترک های هیدرولیکی ابداع شده اند. در مقاله حاضر، پس از بیان کاربردها و مکانیزم رخداد شکست هیدرولیکی، رویکردهای مختلف در تحلیل مساله و پیش بینی الگوی ترک در سازندهای نفتی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در انتها چارچوب و فرمول بندی یک مدل عددی با قابلیت مدل سازی ترک ها در محیط سه بعدی و لحاظ کردن اثرات ژئومکانیکی مخزن و جریان دو سیال ارائه می گردد.

شکاف هیدرولیکی, مخازن نفتی زیرزمینی, تحلیل چندفازه, مدل سازی عددی, اثرات ژئومکانیکی