علی قجری - واحد پژوهش حفاری، پژوهشکده اکتشاف و تولید، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
محمدرضا منوریان - واحد پژوهش حفاری، پژوهشکده اکتشاف و تولید، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
سید محمدجواد مجتهدی - واحد پژوهش حفاری، پژوهشکده اکتشاف و تولید، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران

در این تحقیق علل مهاجرت گاز از طریق ستون سیمان در یکی از چاه های گازی در منطقه خانگیران مورد بررسی قرار گرفته است. طبق مطالعات و بررسی های به عمل آمده در اکثر چاه های منطقه بعد از گذشت زمان، پدیده مهاجرت گاز به وضوح دیده می شود . بررسی کیفی فرمولاسیون دوغاب های سیمان استفاده شده در این چاه ها یکی از عوامل اصلی این پدیده را نامناسب بودن دوغاب های طراحی شده معرفی می کند . هدف این تحقیق شناسائی عوامل موثر بر پدیده مهاجرت گاز از نقطه نظر طراحی دوغاب سیمان در فضای دالیزی لوله آستری ۷ اینچ یک چاه کاندید و ارائه راهکار مناسب از نقطه نظر طراحی دوغاب سیمان در پیشگیری از این مشکل و یا به حداقل رساندن این پدیده بوده است. فعالیت های انجام پذیرفته در طول اجرای این تحقیق شامل بازسازی دوغاب سیمان استفاده شده در سیمان کاری این مقطع از چاه در آزمایشگاه و اندازه گیری خواص دوغاب و سنگ سیمان با رویکرد شناسایی دلایل بروز مهاجرت گاز در این چاه به عنوان نمونه شاهد و ساخت یک نمونه دوغاب سیمان پیشنهادی با استفاده از افزایه های مناسب و مشاهده بهبود خواص دوغاب جدید برای پیشگیری از پدیده مهاجرت گاز هستند. دوغاب پیشنهادی دارای خواص بهبود یافته ای عبارت از زمان مقاومت ژلگی کوتاه تر، افت صافآب دینامیکی کمتر، تخلخل و نفوذپذیری سنگ سیمان پایین تر، آب آزاد کمتر و مقاومت تراکمی بیشتر است. این مطالعات از دیدگاه علمی بحث طراحی و فرمولاسیون دوغاب سیمان را بررسی می کند و کلیه عوامل تاثیرگذار برروی کیفیت دوغاب و سنگ سیمان را با رویکرد درمان مشکل مهاجرت گاز مورد بررسی قرار می دهد. نتیجه این شناسایی ها همراه با استفاده از مواد افزودنی مناسب مورد استفاده در طراحی ها منجر به ارایه بهترین فرمولاسیون به عنوان دوغاب پیشنهادی جهت استفاده در چاه های منطقه شده است. لازم به ذکر است که راه مقابله با مهاجرت گاز، "پیشگیری" از وجود چنین معضلی است؛ زیرا وقتی که این پدیده به وقوع پیوست عملا هیچ راه حلی برای مقابله با مشکل متصور نیست.

مهاجرت گاز, سیمان کاری, دوغاب سیمان, افت صافآب سیمان و مقاومت ژله ای