حسن نادری - گروه مهندسی نفت، پردیس بین المللی کیش، دانشگاه تهران، کیش، ایران
علی شکاری فرد - انستیتو مهندسی نفت، دانشگاه تهران، ایران
جابر طاهری شکیب - پردیس پژوهش و توسعه صنایع بالادستی، پژوهشگاه صنعت نفت،تهران، ایران

افزایش استحصال و ارتقاء کیفیت نفت تولیدی یکی از موضوعات بسیار مهم و چالش برانگیز در بهره برداری از شیل های نفتی می باشد. در این مطالعه به بررسی و ارزیابی نرخ حرارت دهی با استفاده از امواج مایکروویو و حرارت دهی معمولی برروی مقدار و کیفیت نفت-شیل تولیدی از مخزن قالی کوه ایران پرداخته شده است. بدین منظور چند نمونه شیل نفتی با استفاده از فیشر توسعه یافته با امواج مایکروویو در بسامد kH ۲۴۵۰، تحت حرارت دهی در توان های ۶۵۰، ۹۰۰ و W ۱۲۰۰ تا  دمای نهایی C° ۷۰۰ (دمای کک شدگی)  قرار گرفت. مقدار و ترکیبات نفت-شیل های تولید شده با امواج مایکروویو مورد بررسی واقع شدند و در ادامه نتایج با مقادیر استحصالی از روش حرارت دهی معمولی مقایسه گردیدند. نتایج به دست آمده نشان می دهد نفت تولید شده در فرایند حرارت دهی با استفاده از  امواج مایکروویو در تمامی نرخ های حرارتی بیش از حرارت دهی معمولی است. در حرارت دهی معمولی با افزایش نرخ حرارت دهی میزان نفت تولید شده کاهش یافته است، ولی در حرارت دهی با امواج مایکروویو روندی افزایش و کاهشی دارد. در نفت تولیدی با امواج مایکروویو، با افزایش نرخ حرارت دهی ترکیبات آسفالتین کاهش و ترکیبات اشباع افزایش می یابد. در حرارت دهی معمولی با افزایش نرخ حرارت دهی ترکیبات اشباع و آسفالتین کاهش و ترکیبات رزین افزایش می یابد. مقادیر ترکیبات آروماتیکی نیز دارای نوسان است. در نفت-شیل های تولیدی با استفاده از امواج مایکروویو بیشترین گوگردزدایی مشاهده می شود، در حرارت دهی معمولی با افزایش نرخ حرارت دهی مقادیر سولفور و نیتروژن، کاهش و اکسیژن افزایش یافته است. براساس نتایج حاصل از طیف روش تبدیل فوریه مادون قرمز FTIR نفت-شیل های تولیدی، با افزایش نرخ حرارت دهی در هنگام استفاده از امواج مایکروویو علاوه بر حضور ترکیبات هیدروکسیلی، افزایش ترکیبات آلیفاتیکی نیز مشاهده می گردد. اما در حرارت دهی معمولی چنین پدیده ای مشاهده نگردید. استفاده از فن آوری مایکروویو نه تنها سبب افزایش بازدهی تولید نفت از نمونه شیل های نفتی می گردد، بلکه ارتقاء کیفیت آن را نیز به دنبال دارد.

شیل نفتی, مایکروویو, پیرولیز, نفت شیل, ارتقاء کیفیت, قالی کوه لرستان