میثم مطهری - گروه مهندسی نفت، دانشگاه صنعت نفت، دانشکده نفت اهواز، ایران
عبدالنبی هاشمی - گروه مهندسی نفت، دانشگاه صنعت نفت، دانشکده نفت اهواز، ایران
عبدالله ملقب - شرکت مناطق نفت خیز جنوب، اهواز، ایران

تحلیل پایداری چاه یکی از مهم ترین مسائل در عملیات حفاری بوده و عدم توجه به آن و ناپایداری، ممکن است باعث ایجاد مشکلات متعددی در چاه شود. برای تحلیل پایداری چاه باید در ابتدا خواص مکانیکی سنگ و تنش های اولیه محاسبه و تخمین زده شوند. پارامترهای مختلفی برروی پایداری چاه تاثیرگذار است که مهم ترین پارامتر قابل کنترل، وزن گل حفاری است. وزن گل حفاری اگر بیشتر از حد مجاز و مقدار پیش بینی شده باشد، باعث نفوذ گل در سازند و شکست کششی می شود. از طرف دیگر، اگر کمتر از حد مجاز و مقدار پیش بینی شده باشد، ممکن است باعث شکست برشی یا به عبارت دیگر، فروریختگی در چاه شود. در این تحقیق، برای تحلیل پایداری چاه و در نتیجه تعیین پنجره و محدوده مناسب برای وزن گل حفاری برای چاهی در میدان نفتی واقع در جنوب غربی ایران، از دو معیار موهر- کلمب و موگی- کلمب استفاده می شود. خواص مکانیکی سنگ توسط نمودارهای چاه پیمایی تهیه شده و روابط ارائه شده توسط شرکت مناطق نفت خیز جنوب بعد از انجام تست های مختلف بر نمونه مغزه های مختلف، محاسبه می شود. فشار منفذی و تنش های اولیه به کمک روابط مختلف محاسبه شده و به کمک اندازه گیری های مستقیم صورت گرفته در سر چاه مانند تست LOT صحت سنجی می شوند. سپس دو معیار شکست مذکور برای تخمین پنجره وزن گل مناسب به کار برده می شوند و برای اعتبارسنجی نتایج حاصله، از نمودارهای قطرسنجی و اندازه مته استفاده می شود. در آخر، مشاهده گردید که مقدار حداقل وزن گل مجاز تخمین زده شده توسط معیار موهر- کلمب بیشتر از واقعیت است. در مقابل، مقدار تخمین زده شده توسط معیار موگی- کلمب به واقعیت نزدیک تر بوده وبا شکست های برشی اتفاق افتاده در چاه هماهنگی خوبی دارد. از این رو، برای چاه مذکور، معیار شکست موگی- کلمب، معیار مناسبتری جهت انجام پژوهش های تحلیل پایداری است.

پایداری چاه, معیارهای شکست, پنجره مناسب وزن گل حفاری, خواص مکانیکی سنگ, تنش های اولیه, فشار فروریختگی