عبداله بهمن پوری - دانشیار گروه الهیات دانشگاه یاسوج
ابوالفضل علیشاهی قلعه جوقی - دانشیار گروه آموزش الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
سید صدر الله صمدی - کارشناس ارشد الهیات دانشگاه یاسوج
فاطمه قدرتی - دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه حضرت معصومه قم

یکی از شروطی که فقیهان در اعمال حق شفعه بیان کرده اند، انحصار ملکیت به دو نفر شریک است و در صورتی که شرکاء بیشتر از دو نفر باشند، اعمال این حق با تردید روبه رو شده است. مسئله پژوهش آن است که دیدگاه ها در مورد مستندات قول مشهور درباره انحصار مالکیت شیء مورد شراکت به دو شریک در ایجاد حق شفعه با نقد جدی روبه رو است و با توجه به روایات مصرحه در شکستن این انحصار و مناط اصلی حق شفعه یعنی نفی ضرر، دیدگاه مخالف مشهور تقویت می گردد. هدف از این نوشتار، نقد انحصار مالکیت شیء مورد شراکت به دو شریک برای اثبات حق شفعه می باشد و اخذ به شفعه از اسباب تملک در قانون مدنی است که در ماده ۱۴۰ آن، مورد تاکید قرار گرفته است. دستاورد اصلی این پژوهش که بر اساس روش تحلیلی توصیفی به موضوع پرداخته است، آن است که بر اساس مبانی و ادله روایی و فقهی و تعلیل وارده در روایات، در فلسفه جعل حق شفعه، حق شفعه عمومیت داشته و در جایی که بیشتر از دو نفر شریک وجود دارد نیز این حق ثابت است.

اخذ به شفعه, شرکاء, انحصار مالکیت, لاضرر, ماده ۸۰۸ قانون مدنی