فرهاد شهیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین­شناسی مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس
غلامرضا شعاعی - استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس
مصطفی محمدی واوسری - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین­شناسی مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس

زمین­لغزش ۱۶ خرداد سال ۱۳۸۴ در منطقه آتشفشانی گردنه صائین در حد فاصل جاده نیر-سراب، سبب تخریب ۳۵۰ متر از جاده مذکور شده است. عوامل مختلفی در ایجاد این زمین­لغزش نقش داشته­اند که از جمله می­توان به عوامل زمین­شناسی(ضخامت و بافت خاک، سنگ­های سست و شیب دامنه) و آب­های زیرزمینی اشاره نمود. برای مشخص نمودن عوامل مهم و اصلی تاثیرگذار در وقوع لغزش، پژوهشی مبتنی بر برداشت های صحرائی، آزمون­های آزمایشگاهی، و مدلسازی عددی برنامه ریزی گردید. بدین ترتیب نیمرخ لغزش و خصوصیات زمین­شناسی مهندسی مواد در مدل قرار گرفتند. سپس تاثیر بارندگی بر اشباع شدگی خاک بررسی شد و با توجه به مقدار نفوذ آب باران مشخص شد که باید عامل محرک دیگری در این توده نقش داشته باشد. به این دلیل تاثیر تغییرات سطح آب زیرزمینی درون توده لغزش بر پایداری آن به دو روش مدلسازی تعادل حدی و عناصر محدود مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی­های صحرائی و چینه­شناسی نشان دادند که شرایط محلی زمین ریخت شناسی دیرین و وجود یک محدوده فروافتاده سبب زهکش شدن آب­ از منطقه بالادست به سمت توده لغزشی می­گردد. بدین ترتیب، افزایش سطح آب زیرزمینی در محدوده توده لغزیده به­ دلیل بارندگی استثنایی فصل زمستان و بهار سال آبی ۸۴-۸۳ می­تواند مسبب اصلی ایجاد زمین­لغزش باشد.

زمین لغزش, زمین ریخت شناسی دیرین, شبیه سازی, مواد آذرآواری, آب زیرزمینی, گردنه صائین