فرزاد دهقانی - Department of Quran and Hadith Studies College of Theology and Islamic Studies the University of Hakim Sabzevari. Sabzevar, Iran
احمد ربانی خواه - Faculty of Quran and Hadith, Payame Noor University, Tehran, Iran
محمد علیمحمدی - of Quran and Hadith Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

زمینه و هدف: سلامت معنوی یکی از چهار بعد سلامت انسان است که به سبب حاکمیت بر ابعاد سلامت روانی، اجتماعی و جسمی، نقش مهمی در تامین سلامت انسان دارد. شناخت دقیق مولفه­های آن نقش تعیین کننده ای در ارتقاء، بازیابی و تثبیت سلامت معنوی دارد. یکی از عوامل کلیدی در وصول به سلامت معنوی مفهوم بنیادین اخلاص است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به سوالات زیر است: فرآیند اثرگذاری اخلاص بر سلامت معنوی چگونه است؟ ارتقاء و تقویت سلامت معنوی با محوریت اخلاص چه اثراتی در پی دارد؟ روش: پژوهش حاضر با ابزار گردآوری اسنادی-کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی و سطح تحلیل معناشناسی ساختارگرا و تاکید بر روابط همنشینی به سرانجام رسیده است. یافته ها: یافته­های پژوهش حاکی از آن است که مکانیسم وصول به سلامت معنوی کامل با پالایش­کننده «اخلاص» به ترتیب و نظم طولی عبارت از عبودیت، داشتن قدرت و بصیرت، تمرکز ویژه بر معاد، خالص شدن برای خداوند و در نهایت به مقام «المصطفین الاخیار» رسیدن است. بر پایه این یافته­ها، مکانیسم تبدیل نفاق به ایمان ابتدایی با پالایش­کننده اخلاص عبارت است از توبه، اصلاح عمل، تمسک به خداوند، خلوص دین برای خداوند و در نهایت ایمان ابتدایی است. با گذر از مرحله «مخلص» و کاربست اخلاص در تمام نیات، افکار و اعمال سلامت معنوی کامل با مفهوم «مخلص» حاصل می­شود. نتیجه گیری: مرز فارق سلامت معنوی قرآنی با مکاتب دیگر، ضریب خوردن اخلاص در روابط چهارگانه انسان و در نهایت در پرتو اخلاص، داشتن قلب سلیم و رسیدن به حیات طیبه است.

Islam, Qur'anic Teaching of Health, Sincerity, Spirituality, اخلاص, اسلام, جنبه های قرآنی سلامتی, معنویت