پرویز عبدی نژاد - دکتری، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان

مارن ها بر حسب نوع و میزان ترکیبات کانى شناسى، ویژگى هاى فیزیکى و شیمیایى، شرایط اقلیمى و توپوگرافى دارای اشکال مختلف فرسایش می باشند. در این مقاله به بررسی اشکال فرسایش و تهیه نقشه سیمای فرسایش در واحدهای مارنی استان زنجان پرداخته م یشود. برای این منظور ابتدا اقدام به جمعآوری اطلاعات، آمار و سوابق مطالعاتی شده و سپس با استفاده از نقش ههای زمین شناسی، تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای میدانی، اقدام به تهیه نقشه واحدهای مارنی استان گردید. سپس اقدام به تهیه، طبقه بندی و تلفیق نقشه های واحدهای مارنی، شیب، جهات شیب، ارتفاع از سطح دریا و کاربری اراضی در محیط نرم افزار 10ArcGIS گردیده و نقشه واحدهای کاری در ٢٣۶ واحد فراهم شد. با جمع بندی و یکپارچه سازی نوع فرسایش واحدهای کاری اقدام به تهیه نقشه سیمای فرسایش واحدهای مارنی استان زنجان گردید. بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق بطورکلی اشکال فرسایشی موجود در مارن های استان زنجان شامل فرسایش قطرات باران، فرسایش سطحی، شیاری، خندقی، فرسایش تونلی، فرسایش هزار در های و فرسایش توده ای م یباشد. اشکال فرسایشی موجود در این واحدهای مارنی هم از حیث نوع شکل فرسایش و هم از نظر گسترش و فراوانی در یک سطح نمی باشد. از نظر فراوانی و گسترش اشکال فرسایش غالب در آنها فرسایش سطحی یا ورقه ای و شیاری و آبراههای می باشد. البته فرسایش خندقی و تودهای نیز در غالب واحدهای مارنی مورد بررسی از فراوانی و گسترش چشم گیری برخوردار است. در هر حال اشکال مختلف فرسایش یکی از خصوصیات بارز در عرصه های مارنی استان زنجان است.

رسوبات مارنی، فرسایش، اشکال فرسایش، نقشه فرسایش، استان زنجان