ندا عوض پور - پژوهشگر، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران
احمد رضا قاسمی - پژوهشگر، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران
پیمان جهانداری - پژوشگر، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران
علی شیخ الاسلامی - استادیار، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران

ارتش جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از ظرفیت و توان مردمی نقش زیادی در مدیریت بحران های عمومی و اجتماعی در کشور داشته است. با توجه به افزایش بحران های طبیعی و انسانی در کشور ضرورت بهره گیری از ظرفیت و توانایی های این نهاد ارزشمند نظامی از اهمیت زیادی برخوردار است. این تحقیق با هدف بررسی نقش و مسئولیت و ابعاد مختلف اهمیت همیاری و کمک های مردمی در بحران های عمومی کشور به انجام رسیده است. روش تحقیق: روش این تحقیق اسنادی (کتابخانه ای) بوده است و از تکنیک های یادداشت برداری، ثبت اطلاعات و فیش برداری برای جمع آوری اطلاعات استفاده گردید. یافته های تحقیق: بر اساس یافته های این تحقیق ارتش جمهوری اسلامی ایران همواره در مراحل مختلف و متناسب با نیاز کشور در مواقع قبل از بحران، حین و پس از بحران نقش زیادی در همیاری و کمک های مومنانه به گروههای مختلف مردم داشته است. با توجه به ماهیت مردمی ارتش جمهوری اسلامی ایران از طریق تقویت سرمایه اجتماعی، ارتقاء مشارکت اجتماعی و برنامه های محله محور در مناطق آسیب پذیر موثر بوده است. در واقع ارتش نقش زیادی در پیشگیری، مداخله به موقع و بازآفرینی اجتماعی با همیاری مردم داشته است. بر این اساس لازم است که به اصولی نظیر شناسایی خطرات احتمالی، انسجام درونی، جهاد تبیین، به روز شدن دانش، نوآوری و خلاقیت برای مداخله و تخصصی شدن، اتخاذ رویکرد علمی و مشارکتی، شناسایی نقاط آسیب خیز کشور، استفاده از استراتژی های ۳ گانه ( پیشگیری اولیه، ثانویه و ثالثیه)، مستندسازی دقیق اقدامات و فرایندهای مطالعاتی، بهره گیری از تجارب ارتش سایر کشورها، بهره مندی از ظرفیت و توان نیروهای مردمی و تهیه سند جامع همیاری مردمی و کمک های مومنانه اقدام شود. بحث و نتیجه گیری: ارتش جمهوری اسلامی ایران اقدامات موثر و گسترده ای به منظور خدمات موثر به مردم در مواقع بحران های عمومی به انجام رسانده است، با این وجود نیازمند طراحی ساز و کارهای علمی با هدف ارتقاء توانمندی های درونی است.

مردم، ارتش جمهوری اسلامی ایران، همیاری، کمک های مومنانه، مشارکت اجتماعی