راضیه چهارلنگ - دانشجوی کارشناسی ارشد پترولوژی، پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین شناسی
جلیل قلمقاش - دکتری پترولوژی، استادیار پژوهشکده علوم زمین ، معاون زمین شناسی سازمان زمین شناسی کشور

دو آتشفشان سهند و سبلان در شمال غرب ایران و در شمال زمین درز نئوتتیس قرار گرفتهاند. دو آتشفشان از نوع استراتوولکان هستند و در فاصله بین میوسن پایانی تا اواخر کواترنری ( ١۴٠ هزارسال پیش) چندین مرحله فورانی را تجربه کردهاند. مواد حاصل از فوران آنها شامل مجموعهای از نهشتههای پیروکلاستیک (ایگنیمبریت و توف برش) و گدازه است. ترکیب سنگشناسی گدازههای این دو آتشفشان کالک آلکالن است و شامل آندزیت، تراکی آندزیت، داسیت و ریولیت می باشد. ویژگیهای ژئوشیمیایی هر دو آتشفشان مشابه است و غنیشدگی در مقدار LREE Th و Ba ،Rb و (Ce و La) نشان میدهند. میزان HREE و عنصر Nb در تجزیه شیمیایی هر دو تهی شدگی را نشان میدهند. این ویژگی نشان دهنده ورود عامل فرورانش، اختلاط ماگمایی و آلودگی ماگمای مادر با مواد پوستهای است که آثار آن به صورت زونینگ عادی و نوسانی، خوردگی کانیها و بافت غربالی در متن سنگ های این دو آتشفشان قابل مشاهده است. با توجه به تهی شدگی سنگهای آتشفشانی سهند و سبلان از عناصر Yb و Lu ماگمای سازنده تودهی آتشفشانی سبلان در اعماق کمتر از ٨٠ کیلومتری و از ذوب بخشی اسپینل لرزولیت و سهند از ذوب بخشی گارنت لرزولیت منشأ گرفتهاند.

سهند، سبلان، کالک آلکالن، آلودگی پوستهای، گارنت لرزولیت، اسپینل لرزولیت