کیومرث سهیلی - دانشیار اقتصاد دانشگاه رازی
شهرام فتاحی - دانشیار اقتصاد دانشگاه رازی
محمد سعید ذبیحی دان - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه رازی
معصومه هادی زادگان - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه رازی

در این مطالعه، ارتباط بین کارایی مقیاس و تمرکز صنعتی در ۲۲ صنعت مواد غذایی و آشامیدنی در ایران، برای سال های ۱۳۷۶- ۱۳۸۶، بررسی می گردد. در این راستا، ابتدا کارایی مقیاس و سپس تمرکز صنعتی، با استفاده از شاخص هرفیندال- هیرشمن، محاسبه شده است. هم چنین رابطه علیت میان دو متغیر کارایی مقیاس و تمرکز، با استفاده از آزمون علیت گرنجر، مشخص شده است. نتایج نشان دهنده آن است که یک علیت یک طرفه از متغیر تمرکز به سوی متغیر کارایی وجود دارد. مدل پانل برآورد شده با استفاده از روش ۲SLS، صحت فرضیه زندگی ایستا (QLH) را تایید می کند و نشان می دهد که افزایش تمرکز، کارایی را در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی ایران، کاهش می دهد. بنابراین، به منظور افزایش کارایی در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی، سیاست گذاری ها باید در جهت کاهش تمرکز در این صنعت باشند.

تمرکز صنعتی, کارایی, صنعت مواد غذایی و آشامیدنی, روش حداقل مربعات دو مرحله ای