خدیجه حاجی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی.
رئوف مصطفی زاده - دانشیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
اباذر اسمعلی عوری - دانشیار گروه آموزشی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی.

ضرورت و مبنای اولیه برنامه ریزی مدیریت آب، ارزیابی و درک تداوم و شدت دوره های هیدرولوژیک خشک و مرطوب است. هدف پژوهش حاضر تعیین دوره های شروع و پایان خشکسالی و ارزیابی تغییرات تداوم و شدت دبی ماهانه جریان رودخانه ای در ۲۰ ایستگاه هیدرومتری استان گلستان در یک دوره ۳۸ ساله (۱۳۵۳-۱۳۹۱) است. براساس توزیع ماهانه جریان، ضریب وزنی اهمیت کمبود آب ماهانه محاسبه شد. سپس اختلاف دبی هر ماه از میانگین درازمدت در فاکتور وزنی ضرب و دبی موثر محاسبه شد. تفاوت میانگین دبی و دبی موثر به عنوان کمبود ماهانه مدنظر قرار گرفت و شدت کمبود جریان محاسبه شد. براساس نتایج، در ایستگاه های نوده خاندوز و سرمو واقع در بالادست، در تمام سال مقادیر آبدهی از حجم کمبود (میلیون مترمکعب) بالاتر بوده و کمبود جریان مشاهده نشد. در حالی که در اکثر ایستگاه ها تداوم دوره کمبود در ماه های تیر و مرداد اتفاق افتاده است. هم چنین تغییرات حجم کمبود در سال های مختلف نشان داد که فراوانی تداوم های ۴ و ۵ ماهه بیش تر از سایر تداوم ها است. براساس نتایج خوشه بندی، ایستگاه های مشابه مانند تقی آباد و بصیرآباد دارای بالاترین شدت کمبود جریان می باشند در صورتی که ایستگاه های نوده خاندوز و سرمو کم ترین مقدار شدت کمبود جریان را دارند.

حجم کمبود, خشکسالی هیدرولوژیک, دبی موثر, شدت کمبود جریان