خدیجه صفری - دانشجوی دکتری تخصصی محیط زیست، گروه مدیریت محیط زیست، واحد تهران شمال، دانشکده علوم و فنون دانشگاه آزاد اسلامی، ایران.
سید علی جوزی - استاد تمام، گروه مهندسی محیط زیست، واحد تهران شمال، دانشکده علوم و فنون دانشگاه آزاد اسلامی، ایران. (مسوول مکاتبات)
سحر رضایان - دانشیار، گروه مهندسی محیط زیست، واحد شاهرود، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی، ایران.

زمینه هدف: مدیریت پسماندها یکی از مهم ترین وظایف مدیریت شهری شهرها در سراسر دنیا است، از پیچیده ترین و پرهزینه ترین مشکلات مدیریت شهری نیز محسوب می شود. عدم مدیریت صحیح و عدم انتخاب جایگاه مناسب جهت دفن پسماند شهری، مشکلاتی را برای محیط زیست شهروندان ایجاد می کند.  روش بررسی: در این مقاله، روش ترکیبی با هدف مدل سازی مکان دفن پسماند شهری در محیط QGIS در شهرستان زاهدان ارائه شده است. ابتدا معیارهای موثر در انتخاب محل دفن باتوجه به شرایط منطقه و با نظر خبرگان (پرسشنامه دلفی) بررسی و ۱۸ زیر معیار در دو گروه، معیار اکولوژیکی و معیار اجتماعی اقتصادی تعیین گردید. تمام مراحل، به جز تعیین وزن و بررسی ارتباطات داخلی معیارها در نرم افزار متن باز QGIS کدنویسی شده و سامانه مکان یابی محل دفن پسماند شهری در بستر متن باز، تدوین گردید. یافته ها: به منظور ساخت پلاگین مکان یابی محل دفن پسماند شهرستان زاهدان از نرم افزار QGIS ۳.۱۶ استفاده شده است. استفاده از نرم افزار متن باز برای تدوین و توسعه مدل های حرفی عددی در فرایند بررسی تناسب شایستگی اراضی برای کاربری محل دفن پسماند شهری امکان پذیر است، به طور کلی استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی امکان تحلیل مکانی، استفاده از آنالیز و ذخیره، تعریف توابع مختلف به منظور مکان یابی با معیارهای مختلف، اطلاعات توصیفی سازی داده های مکانی و غیر مکانی، را فراهم آورده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده در نرم افزار QGIS کاملا با نتایج به دست آمده از اجرای فرآیند در نرم افزار ARC GIS مطابقت دارد. نرم افزار QGIS با هدف انتخاب سریع تر و هوشمند معیارهای مکان یابی دفن پسماند شهرستان زاهدان روش مناسبی شناخته شده است.

مدل سازی دفن پسماند, نرم افزار, PLUGIN, QGIS, شهرستان زاهدان