سید مهدی حشمت الواعظین - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج. ایران
بختیار خضریان - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج. ایران
منوچهر نمیرانیان - استاد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج. ایران
مرضیه حجاریان - استادیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ارومیه، ارومیه. ایران
مصطفی جنت بابایی - کارشناس جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج. ایران
فرهاد شیخ کانلوی میلان - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج. ایران

این پژوهش با هدف تعیین فاصله کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت اقتصادی کلن های پرمحصول تبریزی در استان آذربایجان غربی انجام گرفت. به این منظور، از یک سامانه پشتیبان تصمیم گیری به نام مدل زیستی- اقتصادی بهره گرفته شد. این مدل، پویایی متغیرهای زیستی و اقتصادی توده را در زمان شبیه سازی می کند. شهرستان های ارومیه و نقده به دلیل فراوانی کاشت کلن های پرمحصول، انتخاب و صنوبرکاران و خریداران چوب سرپا در این شهرستان ها، جامعه آماری در نظر گرفته شد. داده های زیستی (قطر، ارتفاع و جرم حجمی تر) و اقتصادی (قیمت چوب سرپا و هزینه ها) به ترتیب به روش میدانی (سرشماری و نمونه گیری تصادفی- منظم) و پیمایشی (مصاحبه نیمه ساختاریافته) جمع آوری شد. برای برآورد زیرمدل های زیستی (مانند رشد و محصول) و اقتصادی (مانند هزینه کاشت) از تحلیل رگرسیون چندمتغیره و تخمین زن حداقل مربعات استفاده شد. مدل زیستی- اقتصادی از تلفیق زیرمدل ها در برنامه صفحه گسترده اکسل ساخته شد. در نهایت، ارزش مورد انتظار زمین (معیار فاستمن) برای گستره وسیعی از فواصل کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت شبیه سازی شد. یافته ها نشان داد که فاصله کاشت، الگوی کاشت و سن برداشت اقتصادی در حاصلخیزی متوسط، مربعی، ۵/۲×۵/۲ متر و ۱۲ سال است. با این حال، استانداردهای رایج در منطقه، مستطیلی، ۱×۳ متر و ۸ سال است. اجرای استانداردهای اقتصادی کاشت و برداشت می تواند حجم تجاری چوب تولیدشده، قطر درخت متوسط و ارزش مورد انتظار زمین در هکتار را به ترتیب ۵۶، ۴۶ و ۱۴۳ درصد افزایش دهد. پژوهش های بیشتری برای مدل سازی و بهینه سازی پاسخ رویشی این توده ها به فعالیت های مدیریتی (مانند شخم، کوددهی، آبیاری، تنک سازی و کنترل علف هرز) لازم است.

ارزش مورد انتظار زمین, تولید حجم تجاری, فعالیت های مدیریتی توده, قطر درخت متوسط, مدل زیستی- اقتصادی