رمضانعلی پوررستمی - دانشجوی دکتری جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
قوام الدین زاهدی امیری - استاد، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
وحید اعتماد - دانشیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران

پژوهش حاضر به منظور بررسی تغییرپذیری مکانی ذخیره کربن لاشبرگ و ترسیب آن در لایه های خاک منطقه جنگلی پارک جهان نمای کرج انجام گرفت. ابتدا نمونه خاک با روش نمونه برداری تلفیقی شبکه- ترانسکت در ۱۱۵ قطعه نمونه از عمق های ۱۵-۰، ۳۰-۱۵ و ۵۰-۳۰ سانتی متری برداشت شد. در آزمایشگاه پس از تعیین درصد کربن آلی به منظور بررسی تغییرات مکانی درصد کربن در نقاط نمونه برداری نشده از روش های مختلف زمین آماری (کریجینک ساده، معمولی و روش وزنی معکوس) استفاده شد. دقت نتایج به کمک روش اعتبارسنجی متقابل با کمک معیارهای آماری MARE، MBE و RMSE ارزیابی شد. نتایج نشان داد درصد کربن در دو عمق اول دارای مدل تغییرنمای گوسین و در عمق سوم نمایی است. اثر قطعه ای و ساختار مکانی درصد کربن به ترتیب در عمق اول، دوم و سوم ۰۰۱/۰ و ۹۹۹/۰ درصد، ۰۰۴۵/۰ و ۹۶۶/۰ درصد و ۰۰۵۸/۰ و ۹۵۶/۰ درصد است که بیانگر ضعیف بودن اثر قطعه ای و قوی بودن ساختار مکانی درصد کربن، هم در لایه سطحی و هم در لایه های عمقی است. کم بودن خطای برآوردها نشان داد که کریجینگ معمولی توانست براساس مدل برازش شده درصد کربن برای هر سه عمق برآورد صحیحی داشته باشد. با توجه به اهداف این تحقیق، در ۳۶ هکتار با شبکه متراکم نمونه برداری (۱۱۵ پروفیل خاک) با توده های مختلف درختی به طور متوسط ۵/۶۸ تن در هکتار ظرفیت ترسیب کربن تا عمق ۵۰ سانتی متری خاک برآورد شد و در مجموع ذخیره کربن ترسیب شده در این سطح ۲۴۷۰ تن است. راهبرد نمونه برداری در این تحقیق برای برآورد ترسیب کربن خاک در جنگلکاری ها، الگوی مناسبی برای دیگر مناطق مشابه خواهد بود.

خاک جنگلی, زمین آمار, کریجینگ, نمونه برداری شبکه- ترانسکت