ملیحه فضلی - دانش آموخته کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس
مسلم اکبری نیا - دانشیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس
مسعود طبری کوچکسرایی - استاد گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس
حامد یوسف زاده - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس
سید مصطفی مسلمی سید محله - دکتری جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی ساری، دانشگاه مازندران

لیلکی (Gleditsia caspica Desf.) از درختان بومی جنگل های شمال ایران و قفقاز است که بذر آن به دلیل پوسته سخت و نفوذناپذیر، جوانه زنی ضعیفی دارد. در این تحقیق تاثیر تیمارهای خراش دهی از جمله آب گرم ۷۰ درجه و آب جوش ۱۰۰ درجه سانتی گراد (در مدت های ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ دقیقه)، گرمای خشک با دماهای ۶۰، ۸۰ و ۱۰۰ درجه سانتی گراد (در مدت های ۱۵، ۳۰ و ۶۰ دقیقه) و اسید سولفوریک در دو غلظت ۷۰ و ۹۸ درصد (در مدت های ۵، ۲۰، ۴۰ و ۶۰ دقیقه) روی بذر لیلکی بررسی شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار ۳۰ تایی صورت گرفت. نتایج نشان داد که در تیمارهای آب جوش ۱۰۰ درجه سانتی گراد و گرمای خشک (در همه دماها و مدت زمان ها) و شاهد جوانه زنی مشاهده نشد. در آب گرم ۷۰ درجه سانتی گراد جوانه زنی ضعیف (۲۰ درصد) بود، در حالی که در اسید سولفوریک ۷۰ درصد (در مدت ۶۰ دقیقه) حدود ۸۴ درصد جوانه زنی و در تیمار اسید سولفوریک ۹۸ درصد (در مدت های ۲۰ و ۴۰ دقیقه) ۱۰۰ درصد جوانه زنی مشاهده شد. در کل، با توجه به یافته های این تحقیق، آب جوش، آب گرم و گرمای خشک، تیمارهای مناسبی برای غلبه بر خواب پوسته بذر لیلکی نیستند. برای تولید بهینه نهال لیلکی، بهتر است بذرها قبل از کاشت در بستر خزانه، با اسید سولفوریک ۹۸ درصد به مدت ۲۰ تا ۴۰ دقیقه آغشته شوند.

جنگل های هیرکانی, جوانه زنی, خواب بذر, لیلکی