عادل نوری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد، یزد
بهمن کیانی - استادیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد، یزد
محمد حسین حکیمی میبدی - استادیار گروه مدیریت بیابان، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد، یزد
محمدحسین مختاری - استادیار گروه مدیریت بیابان، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد، یزد

در تحقیق حاضر از مونه بندی قبل از نمونه برداری خوشه ای برای برآورد مشخصات کمی جنگل های بلوط در بخش باینگان کرمانشاه استفاده شد. ابتدا مونه بندی روی تصاویر ماهواره لندست ۸ انجام گرفت و منطقه به چهار مونه از نظر NDVI تقسیم شد. تعداد نمونه مورد نیاز برای کل جنگل، با نمونه برداری اولیه و براساس دقت محاسبه و با توجه به ناهمگنی بین مونه ها تقسیم شد. در مجموع ۳۴ خوشه پنج نمونه ای شامل ۱۷۰ قطعه نمونه ۹۰×۹۰ متر در سطح ۳۰ هزار هکتار از جنگل به صورت تصادفی برداشت شد. نتایج محاسبات با مونه بندی نشان داد که تراکم جنگل های منطقه مورد مطالعه ۴۹/۱۴۹ پایه، تاج پوشش ۶۲/۱۳۶۷ متر مربع (۶۷/۱۳ درصد) و سطح مقطع ۲۱/۳ متر مربع در هکتار با اشتباه نمونه برداری به ترتیب ۷۴/۱، ۶۵/۲ و ۱۴/۳ درصد است. اما در حالت بدون مونه بندی تراکم، تاج پوشش و سطح مقطع در هکتار جنگل به ترتیب ۸/۲۲۱، ۵/۲۰۱۳ و ۷۷/۴ با اشتباه نمونه برداری به ترتیب ۱۱/۹، ۱۴/۹ و ۳۳/۹ درصد بود. بنابراین اشتباه نمونه برداری با مونه بندی بسیار کمتر از روش خوشه ای بدون مونه بندی بود، اگرچه برآوردهای انجام گرفته از مشخصات کمی جنگل نیز کمتر بودند. این تفاوت به واسطه نقش زیاد مونه نخست در محاسبه میانگین جنگل بوده که مساحت (وزن) زیاد اما تراکم و تاج پوشش کم داشته است. مونه بندی قبل از نمونه برداری تعداد نمونه مورد نیاز برای رسیدن به خطای ۱۰ درصد را ۸۰-۶۶ درصد کاهش داد. بر این اساس و با توجه به ناهمگنی موجود در ترکیب، تراکم و پوشش جنگل های غرب کشور، می­توان گفت استفاده از مونه بندی قبل از نمونه برداری موجب افزایش دقت شده و در کارهای اجرایی نیز قابل توصیه است.

تاج پوشش, تراکم, زاگرس, سطح مقطع, نمونه برداری