بهرام ناصری - دانشجوی دکترای دانشگاه تربیت مدرس
مسعود طبری کوچکسرایی - دانشگاه تربیت مدرس
مهدی عابدی - هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس
Shyam Phartyal - Department of Forestry and natural Resources, HNB Garhwal Universiy, Sprinagar-Garhwal (UK) ۲۴۶۱۷۴, India

به منظور بررسی شکست خواب و جوانه زنی بذر کیکم قفقازی ، بذرها از ارتفاع ۱۹۰۰ متری جنگل گوگلی شهرستان سوادکوه جمع آوری شد. به دنبال پیش تیمار لایه گذاری گرم (۰ ، ۴، ۸ و ۱۲ هفته در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد)، بذرها به مدت ۲۴ ساعت در دو آزمایش جداگانه ۱) محلول اسید جیبرلیک (۰، ۲۵۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر) و ۲) محلول آب اکسیژنه (۰، ۱، ۲ و ۳ درصد) قرار گرفتند و بلافاصله به محیط لایه گذاری سرد (۴ درجه سانتی گراد به مدت ۴۱ هفته، با احتساب دوره پیش تیمار گرم) انتقال یافتند. هر دو آزمایش بر مبنای طرح پایه کاملا تصادفی و در قالب فاکتوریل با سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که به رغم پوسته سخت، بذر کیکم قفقازی مشکلی در جذب آب ندارد. نتایج حاکی از تاثیر مثبت افزایش دوره پیش تیمار لایه گذاری گرم بر مولفه های جوانه زنی بود، به طوری که جوانه زنی از ۱۳ به ۷۶ درصد و سرعت جوانه زنی از ۴/۱ به ۸/۳ عدد (در هفته) ترقی کرد. این در حالی است که زمان شروع جوانه زنی از ۲۰ به ۱۳ هفته و مدت زمان جوانه زنی ۵۰ درصد بذرها از ۱۰ به ۶ هفته کاهش یافت. تاثیر محرک های جوانه زنی با افزایش غلظت و مدت پیش تیمار لایه گذاری گرم مشهود بود، به طوری که جوانه زنی در غلظت های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر اسید جیبرلیک برابر با ۶۴ درصد، و در غلظت های ۲ و ۳ درصد آب اکسیژنه به ترتیب برابر با ۵۶ و ۷۳ درصد بود. با افزایش مدت پیش تیمار لایه گذاری گرم، روند کلی سرعت جوانه زنی در همه غلظت های هر دو محرک حالت افزایشی داشت. به طورکلی، به لحاظ سهولت کار و صرفه جویی در هزینه ها، گزینه مناسب برای رفع خواب بذر کیکم قفقازی استفاده از لایه گذاری گرم- سرد (بدون کاربرد محرک های یاد شده) است.

جوانه زنی بذر, شکست خواب, کیکم قفقازی, لایه گذاری گرم