اسداله متاجی - دانشیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
فاطمه عبدی - کارشناس ارشد جنگلداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
وحید اعتماد - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
هادی کیادلیری - استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر مبدا بذر بر خصوصیات مورفولوژیک، زنده مانی و رویش نهال بلوط ایرانی انجام گرفت. برای این منظور، بذور بلوط سه رویشگاه مختلف از جنگل های زاگرس میانی در استان ایلام شامل چهل زرعی، چغاسبز و لمه راه جمع آوری شد. سپس صفات مورفولوژیک بذور شامل وزن هزاردانه، طول بذر و قطر بذر بررسی شد. بهمنظور بررسی اثر مبدا بذر بر صفات زنده مانی و رویشی نهال بلوط، بذور در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تیمار مبدا بذر و چهار تکرار در نهالستان ایوان کشت شدند. در پایان فصل رویش، صفات کمی شامل زنده مانی، درصد زنده مانی، شاخص بنیه گیاهچه، ارتفاع نهال، قطر یقه، طول ساقه و ریشه، وزن خشک ساقه و ریشه و نسبت وزن خشک ساقه به ریشه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اثر مبدا بذور بر صفات مورفولوژی، زنده مانی بذور و رویشی نهال ها معنی دار بوده (۰۵/۰P<) و میانگین تمام صفات بذر در مبدا چهل زرعی بیش از دیگر مناطق است. همچنین بین صفات مورفولوژیک بذر با یکدیگر و با صفات رویشی بذر همبستگی معنی داری وجود دارد. بر این اساس میتوان اذعان داشت که با افزایش ارتفاع از سطح دریا خصوصیات مورفولوژی، جوانه زنی و رویشی بذور کاهش یافت و برای تولید نهال بلوط در نهالستان می توان از بذور با مبدا چهل زرعی استفاده کرد.

ایلام, بلوط ایرانی, زنده مانی, مبدا بذر