علی حاجی غلام سریزدی - استادیار دانشکده مدیریت و مدیر گروه پژوهشی پویایی شناسی سیستم ها، موسسه آموزش عالی امام جواد(ع)، یزد، ایران و عضو هیئت علمی مدعو گروه مهندسی صنایع دانشگاه خوارزمی
رضا واعظی - استاد تمام گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

امروزه سازمان ها با مسائل پیچیده و آشفته سروکار دارند که بقا و رشد آن ها در گرو برخورد مناسب با این مسائل می باشد. در این زمینه تئوری ها، روش ها و ابزارهای مختلفی ارائه شده است که تفکر سیستمی و اصول سازمان های یادگیرنده یکی از مهمترین و پرکاربردترین روش ها هستند. به رغم مطالعات زیاد و کاربردهای گسترده تفکر سیستمی در سازمان ها لزوم ارزیابی تفکر سیستمی در سازمان ها وجود دارد که به همین دلیل محققان مختلفی به طراحی مدل ارزیابی تفکر سیستمی پرداخته اند. در این مقاله به مرور ادبیات موضوع در این زمینه در جهت شناخت مدل های مختلف ارزیابی و طراحی مدل سنجش تفکر سیستمی در سازمان ها براین اساس و سپس طراحی فرایند پیاده سازی آن پرداخته شده است. برای این منظور به مرور سیستماتیک ادبیات موضوع با جستجو مقالات مرتبط با سنجش تفکر سیستمی در بازه زمانی تا سال ۲۰۲۳ برای منابع انگلیسی و ۱۴۰۲ برای منابع فارسی پرداخته که که از ۱۸۲۱ مقاله یافته شده ۱۱۲ مقاله مرتبط و مورد بررسی دقیق قرار گفت. با بررسی مقالات، مشخص شد که مدل های مختلفی جهت ارزیابی تفکر سیستمی وجود دارد که ۱۱ مدل مطرح تبیین و مشخص شد که بیشتر مدل ها به ارزیابی در سطح فردی با ابزار پرسشنامه و آن هم ارزیابی اثر دوره های تفکر سیستمی در مدارس و دانشگاه ها پرداخته اند. سپس مدل ترکیبی ارزیابی تفکر سیستمی در سازمان تبیین و فرایند پیاده سازی تشریح شد.

تفکر سیستمی، مدل سنجش، مدل سنجش تفکر سیستمی، سازمان.