لیلا توانگر - مربی دانشکده فنی مهندسی و پژوهشگر گروه پژوهشی پویایی شناسی سیستم ها، موسسه آموزش عالی امام جواد(ع)، یزد، ایران
علی حاجی غلام سریزدی - استادیار دانشکده مدیریت و مدیر گروه پژوهشی پویایی شناسی سیستم ها، موسسه آموزش عالی امام جواد(ع)، یزد، ایران

کمبود آب در ایران و بخصوص در استان یزد یکی از عوامل محدود کننده اصلی در زیست انسانی اجتماعی و توسعه فعالیت های اقتصادی و همچنین معضل مهمی بر سر راه محیط زیست در حال و دهه های آینده به شمار می رود. از آنجا که روند افزایشی مصرف آب به دلایل تغییر الگوی مصرف، افزایش جمعیت، مهاجرت به یزد، گسترش صنعت، بالارفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی و سایر عوامل در کنار تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر استان یزد، کمبود منابع آب قابل شرب را در آینده برای این استان پیش بینی می کند، بنابراین برنامه ریزی و سیاست گذاری صحیح برای مقابله با این موضوع در اولویت اقدامات کشور و استان قرار می گیرد. یکی از روشهای مناسب در این زمینه، شناسایی تجارب گذشته و توجه به مدل پویای بحران آب در کشور و استان یزد و اجرای راهکارهای برتر سازگاری با کم آبی می باشد. لذا این مقاله به شناسایی متغیرهای موثر بر بحران کم آبی و تعاملات بین این متغیرها پرداخته و تجارب برتر سازگاری با کم آبی را تبیین می نماید. به این منظور زیرسیستم های درگیر در مسئله ی پویای سازگاری با کم آبی شناسایی شده و مدل تعاملات بین آنها ترسیم می گردد. در نتیجه، تجارب و پیشنهادات برتر در زمینه سازگاری با کم آبی احصاء گردید که در قالب ۱۵ کلان راهکار و در ذیل آن ۱۵۷ راهکار جزئی مربوط به هریک دسته بندی شد. همچنین شناخت روابط علی بین متغیرهای موثر در مسئله و تحلیل نتایج مصاحبه با کارشناسان و صاحبنظران حوزه آب نشان داد که سه راهکار «اجرای روش های ساده و استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف»، «ایجاد فرهنگ سازگاری با کم آبی و اصلاح الگوی مصرف» و « افزایش حساسیت مردم نسبت به بحران کمبود آب» باید در اولویت برنامه ریزی و اجرا قرار گیرند.

کمبود آب، سازگاری با کم آبی، تفکر سیستمی، پویایی شناسی سیستم ها، مدیریت تولید و عرضه آب