آیدین پارسایی راد - کارشناس ارشد پژوهش هنر ، دانشگاه مارلیک ، نوشهر ، ایران
محمد اعظم زاده - دکترای پژوهشهنر ، استادیار دانشکده هنر دانشگاه مازندران ، مازندران ، ایران

عصر قاجار به خصوص دوران ناصرالدین شاه را می توان عصر طلایی موسیقی ملی ایران دانست . ناصرالدین شاه به کمک امیرکبیر، مدرسه دارالفنون را که از شعب مختلفی شکل گرفته بود را بنیاد نهاد. یکی از شعب دارالفنون مدرسه موسیقی نظامی می باشد. موسیو لومر فرانسوی ، نخستین معلم رسمی موسیقی دارالفنون است . لومر با تربیت نوازندگان به شیوه علمی و آموزش مبانی نت خوانی ، پایه های علم موسیقی را به شیوه غربی در ایران بنیاننهاد. موسیقیدانانی چون سالار معزز، علی نقی وزیری ، پرویز محمود و... در مکتب دارالفنون مبانی موسیقی را آموخته و در اروپا به ادامه تحصیل پرداختند. بعضی از این افراد پس از بازگشت و فراگیری مبانی موسیقی غربی از اروپا، هر یک در زمینه های مختلف موسیقی ، به خصوص موسیقی ملی (دستگاهی ) ایران تاثیرگذار شدند. موسیقی همچون هنرهای دیگر، برای اینکه جنبه ی علمی آن رشد کند نیازمند تاسیس فضاهای آموزشی مدرن بوده است ؛ از این رو با گذر از شعبه موسیقی نظامی دارالفنون به ریاست موسیو لومر فرانسوی ومدرسه موزیک به ریاست سالار معزز، دو مرکز آموزشی رسمی دیگر به نامهای هنرستان عالی موسیقی با رویکرد موسیقی غربی و هنرستان عالی موسیقی ملی با رویکرد موسیقی دستگاهی تاسیس شد. در این روند اشخاصی مانند علی نقی وزیری و روحاالله خالقی ، با توجه به روحیه ملی گرایانه و هنردوست بودنشان، نقشی موثر در پیشبرد اهداف موسیقی ایران و رشد جنبه های علمی موسیقی ملی داشتند. این مقاله با رویکردی توصیفی - تاریخی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای از منابع تاریخی موسیقی ، با هدف شرح نحوهی شگل گیری ، حفظ و بسط بنیه ی علمی موسیقی ایران بر مبنای مبانی موسیقی غربی ، از مدرسه دارالفنون تا هنرستان عالی و ملی موسیقی تهیه و تنظیم شده است .

دارالفنون، موسیقی نظامی ، هنرستانعالی ، علی نقی وزیری ، روح الله خالقی