جواد چزگی - دانشگاه بیرجند

قرار گرفتن قنات­ های کوهستانی در آبرفت­ های رودخانه ­ای یکی از دلایل فصلی و هوابین بودن این قنوات می ­باشد. بدین صورت که در فصل تابستان که نیاز آبی برای کشاورزی بالا می­ رود آب این قنوات کم شده یا خشک می ­شوند. سدهای زیرزمینی سازه ­هایی هستند که جریان طبیعی آب­ های زیرقشری را مسدود نموده و سبب ایجاد ذخایر آبی در زیرزمین و بالا آمدن سطح آب می­ شوند که توانایی ذخیره آب در دوره تر و استفاده در دوره خشک را دارا می­ باشند که از این نظر باعث بهبود در آبدهی قنوات در فصل تابستان می ­شوند. لذا بررسی راهکارهای مناسب برای دستیابی به منابع جدید آب و ذخیره آن یک ضرورت است. هدف این تحقیق استفاده از سد زیرزمینی به عنوان یک راهکار برای تغذیه قنوات در منطقه کوه ­های طاغنکوه در شهرستان فیروزه استان خراسان رضوی می­ باشد. با این فرض به اولویت­ بندی قنوات برای تلفیق با سد زیرزمینی با استفاده از روش ­های تصمیم ­گیری تحلیل سلسله مراتبی و واسپاس پرداخته شد. بدین ترتیب ابتدا معیارهای مهم و تاثیرگذار در احداث سد زیرزمینی، شناسایی و سپس ارزش معیارها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی تعیین شد که معیار ارتفاع سد زیرزمینی باارزش ۰/۳۲ بیش ترین اهمیت نسبی را در بین معیارها به خود اختصاص داد. قنوات بر مبنای خصوصیات و اهمیت نسبی معیارها بر اساس روش WASPAS اولویت­بندی شدند که قنات فرنگ با امتیاز ۰۱/۳ در اولویت اول قرار گرفت.

آب زیرقشری, سد زیرزمینی, تحلیل فرایند سلسله مراتبی, Waspas, روستای چزگ