سیدهادی زرقانی - دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
زهرا نسیمی - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

جهان امروز با اشکال مختلف عملیات های تروریستی از سوی بازیگران دولتی و غیردولتی روبرو است. یکی از ابعاد مهم حملات تروریستی، بیوتروریسم است که امنیت ملت ها و دولت ها را به خطر انداخته است. بیوتروریسم به سوء استفاده از عوامل میکروبی یا فرآورده های آنها (عوامل بیولوژیک)، به منظور ایجاد ارعاب یا هلاکت انسان ها و نابودی دام ها و گیاهان گفته می شود. این شکل از تروریسم، ترس و وحشتی به مراتب افزون تر، مرگ ومیر وسیع تر، عوارض فراوان تر و مدیریت بحران مشکل تری را در پی خواهد داشت. در میان اهداف مختلف عملیات های بیوتروریستی، شهرها به عنوان کانون های اصلی جمعیت و زیرساخت های خدمات شهری و اضطراری به دلیل وسعت زیاد، در دسترس بودن، حضور گسترده مردم و عدم حفاظت فیزیکی مناسب و وابستگی حیاتی شهروندان به عناصر این زیرساخت ها، آسیب پذیری زیادی در برابر حملات بیوتروریستی دارند. از اینرو، این پژوهش تلاش دارد با روش توصیفی– تحلیلی و با استناد به منابع معتبر، وضعیت آسیب پذیری عناصر و اجزاء زیرساخت خدمات شهری و اضطراری را در مقابل این گونه اقدامات تروریستی مورد بررسی قرار دهد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که مهمترین نقاط و بخش های آسیب پذیر زیرساخت خدمات عمومی شهری و اضطراری در برابر حملات بیوتروریستی شامل، ادارات و شرکت های دولتی و مراکز انتظامی پرتردد، بازارها و مراکز تجاری، اماکن فرهنگی – مذهبی، مراکز آموزشی، مراکز بهداشتی – درمانی، فضاهای رفاهی و تفریحی و سامانه های تولید مواد غذایی می شوند. همچنین مشخص شد در بین سلاح های بیولوژیک عواملی مانند سیاه زخم، بوتولینوم، طاعون، آبله، تولارمی و تب های هموراژیک، به دلیل ویژگی هایی همچون ضریب بالای ایجاد مرگ ومیر، قابلیت بالا در ایجاد بیماری، دستیابی کارکردن و رهاسازی آسان، قابلیت تغییر و دستکاری ژنتیکی و... جزء خطرناکترین سلاح های بیولوژیک می باشند که می تواند در حمله به زیرساخت های خدمات شهری و اضطراری مورد استفاده قرار گیرد.

تروریسم،بیوتروریسم،زیرساخت،زیرساخت خدمات عمومی شهری و اضطراری