مرضیه فلاح مرسلی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.
هادی رمضانی اعتدالی - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.
محمد بی جن خان - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.
علی مهدوی مزده - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.

سامانه ­های آبیاری تحت فشار به شکل گسترده ­ای مورد توجه مسئولین و بهره­ برداران قرار دارند. در اراضی شیب­دار طراحی، اجرا و بهره ­برداری از این سامانه ­ها با مشکلاتی همراه است. در این پژوهش بخشی از سامانه آبیاری قطر­ه ­ای­- ثقلی اجرا شده در بوستان باراجین شهر قزوین که دارای شیب حدود ۲۰ درصد است مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای بررسی دقیق شرایط موجود، بازدید میدانی انجام شده و پارامترهای موثر در ارزیابی برای تمامی لترال های موجود در پایلوت انتخاب شده، شامل ۱۳ عدد لترال دو طرفه، اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که به دلیل اختلاف رقوم قابل توجه، یکنواختی توزیع آب در حد غیرقابل قبول می­باشد و همچنین سامانه آبیاری مورد مطالعه بدون تکیه بر ایستگاه پمپاژ و با استفاده از اختلاف رقوم بین استخر و اراضی پایین دست به­ صورت ثقلی آبیاری می­شود، بنابراین به ­دلیل عدم وجود تجهیزات فیلتراسیون امکان استفاده از قطره­چکان­ تنظیم کننده فشار (PC)  نیست، زیرا این قطر­ه ­چکان ­ها نسبت به گرفتگی­ های شیمیایی و فیزیکی حساس می­باشند، بنابراین برای بهبود شرایط پخش آب استفاده از شیر کنترل دبی، تغییر قطر لوله ­ها و استفاده از دو نوع قطره­ چکان غیرتنظیم کننده فشار (Non PC) با طرح سناریوهای متفاوت و مدل­سازی در نرم ­افزار EPANET  بررسی شد. نتایج به دست آمده از ارزیابی کارکرد فعلی سامانه آبیاری، بدون شیر کنترل دبی نشان داد که راندمان سامانه از نظر معیارهای ارزیابی در محدوده ضعیف می­باشد که در صورت استفاده از شیر کنترل دبی افزایش یافته، یکنواختی پخش آب از ۵۸ به ۷۰ درصد افزایش می­یابد.

آبیاری تحت فشار, قطره چکان معمولی, یکنواختی پخش آب