مصطفی خورسندی - دانشجوی دکتری، مرکز آب، زمین و محیط زیست، دانشگاه INRS، کبک، کانادا
حسین قلخانی - کارشناس ارشد بیلان آب، شرکت مدیریت منابع آب ایران، وزارت نیرو، ایران
محمد مهدی باطنی - پژوهشگر پسا دکتری، انستیتوی مطالعات پیشرفته (IUSS)، پاویا، ایتالیا

در این مطالعه، با استفاده از داده های ایستگاه های هواشناسی وزارت نیرو به ارزیابی روند تغییرات متغیرهای بارش و دما در مقیاس حوزه ای در گستره ایران پرداخته شد. ابتدا داده های ماهانه ایستگاههایی منتخب شامل ۴۷۶ ایستگاه اقلیم شناسی و ۱۱۶ ایستگاه تبخیر سنجی از مجموع ۲۱۴۲ ایستگاه اقلیم شناسی و ۱۲۳۰ ایستگاه تبخیرسنجی، با حداقل ۴۰ سال آمار با حداکثر ۳ ماه خلا آماری انتخاب جمع آوری شد. دوره مطالعاتی سال های آبی ۵۴-۱۳۵۳ الی ۹۳-۱۳۹۲ می باشد. از آزمون من-کندال برای آشکارسازی روند این داده ها در هر ایستگاه استفاده شد. سپس با استفاده از روش تیسن، بارش و دمای ماهانه، فصلی و سالانه ی ایستگاه ها به سطح حوضه های آبریز بسط داده شد. در ادامه با توجه به بزرگی شاخص من-کندال نسبت به بازه های اطمینان ۹۰، ۹۵ و ۹۹ درصد، نتایج در مقیاس ایستگاه ها، حوضه آبریز درجه دو، درجه یک و کل کشور مورد بحث قرار گرفت. نتایج این تحقیق برای متغیربارش حاکی از روند افزایشی در فصل پاییز برای شمال کشور (۱۳ درصد ایستگاه ها)، روند کاهشی در فصل زمستان برای ۳۳ درصد ایستگاه ها، بدون روند معنی دار در فصل بهار، و روند افزایشی در فصل تابستان می باشد. همچنین روند افزایشی در تمامی حالات برای متغیر دما مشاهده شد. با مقایسه ی تغییرات ۵ و ۱۰ سال انتهایی دوره مطالعاتی (منتهی به سال آبی ۹۳-۱۳۹۲) با میانگین ۴۰ ساله، کاهش بارش در اغلب مناطق کشور، توام با افزایش میانگین دما، حاکی از کاهش منابع آبی در دسترس می باشد.

آشکارسازی روند, بارش, دما, تغییر اقلیم, ایران