صمد ظهیری - دانشگاه پیام نور، تهران
ستار زنگنه تبار - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز
رضا نصیری حامد - استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه تبریز

خشونت یکی از مهمترین وجوه تاریخ زندگی سیاسی بشر است که به صورت درد و رنج جسمی و روحی در آدمی ظهور مییابد. اندیشمندان و نظریهپردازان سیاسی تلاش کردهاند پدیده خشونت را در درون نظریه سیاسیشان توضیح دهند. کارل اشمیت یکی از مهمترین نظریهپردازان سیاسی و حقوقی در قرن بیستم است که به توضیح و ایضاح مفهوم خشونت پرداخته است. اشمیت، حیات بشر را به قلمروهای متنوع و نسبتا مستقلی از اندیشه و عمل از جمله اخلاق، زیباییشناسی، اقتصاد و... تقسیم میکند که قلمرو سیاست و امر سیاسی یکی از این قلمروها، با معیار تمایز دوست-دشمن است. امر سیاسی پیشفرض دولت، و دولت مظهر سرشت سیاست است. سیاست نیز تصمیمگیری فرد حاکم در وضعیت استثنایی است. حاکم هم کسی است که در شرایط استثنایی تصمیم میگیرد. دولت یا همان فرد حاکم، انحصار تام بهکارگیری خشونت را در دست دارد. حاکم که از بیرون و ورای نظام قانونی، برای آن تصمیمگیری و تعیین تکلیف میکند، این اقدام اجبارآمیز او اعمال خشونت است که به اصطلاح خشونت حاکمانه نامیده میشود. این مقاله تلاش میکند نظریه خشونت را در اندیشه سیاسی کارل اشمیت توضیح دهد.

امر سیاسی، حاکم، دولت، دوست-دشمن، خشونت