علی اکبر یوسفی - دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین
ناصر محسنی نیا - دانشگاه شهید باهنر
رضا سمیع زاده - دانشگاه بین المللی امام خمینی
مهدی فیاض - دانشگاه بین المللی امام خمینی

احوال وجودی از برساخته های فیلسوفان اگزیستانسیالیسم است؛ اما دیگر مکاتب فکری نیز بدون اینکه نامی از احوال وجودی ذکر نمایند بدان پرداخته اند. یکی از این مکاتب عرفان اسلامی است که اندیشه ورزی درباره انسان و حالات وجودی انسان، یکی از اصلی ترین شاخصه های آن محسوب می گردد. حالات و مسائل وجودی انسان نظیرشادی، غم، تنهایی، ایمان، امید ،مرگ و... موضوع بسیاری از متون عرفان اسلامی بوده است. این گونه مسائل و موضوعات، از مسائل و موضوعات مهم بشری هستندو هر انسانی در هر مکان و زمانی به آن ها می اندیشد و با آن ها درگیراست. شناخت انسان و احوال وی ازجمله مهم ترین مباحث مطرح شده در آثار عرفای مسلمان است. در آثار ادبیات عرفانی هم به مقام و ویژگی ها و احوال انسان به عنوان اشرف مخلوقات توجه ویژه شده است. یکی از مهم ترین آثار ادبیات عرفانی فارسی، منطق الطیر عطار است. در سراسر این منظومه به ویژگی ها و احوال وجودی انسان اشاره های دقیقی شده است که استخراج و تبیین آن باعث شناخت هر چه بیشتر اندیشه های عطار و عرفان اسلامی می گردد. در این جستار با روش توصیفی و تحلیلی بعد از بررسی مسائل وجودی انسان از منظر وجودگرایان و عطار، به این نتیجه رسیدیم که علی رغم تشابه نظرات عطار با وجودگرایان درباره انسان و احوال وجودی او، ازآنجایی که عطار با بینش توحیدی و عرفانی به انسان و مسائل انسانی می نگرد بین اندیشه های وی و وجودگرایان تفاوت هایی دیده می شود. در اندیشه عطار نوع احوال وجودی آدمی نتیجه ارتباط او باخدای خویش است نه صرف تجربه هایی که در طول زندگی خود به دست می آورد.

اگزیستانسیالیسم، احوال وجودی، ادبیات عرفانی، عطار، منطق الطیر